Fotometri, insan gözü tarafından algılanan görünür ışığın ölçümüdür. Fotometri, foto ve metri kelimelerinin birleştirilmesiyle oluşturulmuş bir isimdir. Foto, ışık anlamına gelen bir ön ektir. Metri ise ölçme işlemini ifade eder.
Depolar genellikle doğal ışıktan mahrum alanlardır ve içerisinde yüksek raflar, dar koridorlar barındır. Depolarda iyi aydınlatma, sevkiyatı hızlandırır, depolardaki ürünleri ayırt etmeyi kolaylaştırır ve iş kazalarını önlemeye yardımcı olur. Peki iyi bir depo aydınlatması nasıl yapılır?
Parıltı, parlaklık, nit (nt) ya da metrekare başına kandela (cd/m2), birim alan başına yayılan ışığın bir ölçüsüdür. Bu isim ve birimler genellikle ekranların parlaklığını ifade etmek için kullanılır. Bir bilgisayar monitörü genellikle 200-300 cd/m2 parlaklığa sahiptir. Televizyonalar ise 400-500 cd/m2 parlaklığa sahiptir.
İç ve dış mekan çeşitli uygulamalarda aydınlatma gereklilikleri tanımlanırken aydınlık düzeyinin birimi olan lx (lüks) kullanılır. Yol ve tünel aydınlatması gibi uygulamalarda ise parıltı (cd/m2) birimi kullanılır. Peki lx ve cd/m2 arasındaki fark nedir?
Kullandığınız lambanın kaç lümen olduğunu ve aydınlatmak istediğiniz odanın genişliğini bize söyleyin, kaç tane lamba kullanmanız gerektiği hesaplayalım. Hesaplama aracıyla odada ne kadar ışığa ihtiyacınız olduğunu hızlıca belirleyebilirsiniz. Aydınlatma hesabı hiç bu kadar kolay olmamıştı.
Işık şiddeti bir ışık kaynağının belirli bir yönde yaydığı ışık miktarıdır. Işık şiddetinin birimi Kandela’dır. Kandela değeri bir ışık kaynağının ne kadar parlak olduğunu ifade eder. Kandela, cd kısaltması ile belirtilir ve rakamsal değerden sonra yazılır. Örneğin; 100 cd, 2.000 cd, 8.000 mcd gibi.
Bir aydınlatma aygıtının her yönde yaydığı toplam ışık miktarına ışık akısı denir. Işık akısının birimi lümen’dir. Bir ışık kaynağından yayılan insan gözü tarafından görünür ışığın toplam miktarı lümen ile ifade edilir. Yani bir lamba veya aydınlatma armatürünün lümen değeri ne kadar yüksekse, o kadar yüksek ışık çıktısına sahip demektir.
Aydınlatma seviyesi ve ışık özellikleri ölçümü için kullanılan cihazlara ışık ölçer adı verilir. Işık ölçüm cihazları aydınlatma, fotoğrafçılık ve sinema endüstrilerinde kullanılmaktadır. Işık ölçüm cihazları, iç ve dış mekanlarda aydınlatma seviyelerinin ölçümü için kullanılır.
Aydınlık ya da aydınlatma seviyesi bir yüzey üzerinde birim alan başına düşen toplam ışık miktarıdır. Birimi lüks'tür ve kısaltılmış şekilde lx olarak kullanılır. Bir ortamın ne kadar aydınlatıldığı, lüks değeriyle ifade edilir. Ne kadar yüksek lüks değerine ulaşılırsa, o kadar yüksek seviyede aydınlatma yapıldığı söylenebilir.
Aydınlatma ölçümü, işyerlerinde aydınlatma seviyelerinin uygunluğunu tespit etmek için yapılan bir testtir. Bu test yardımıyla, işletmenin çalıştığı sektör ve yapılan işe göre doğru aydınlatmaya sahip olup olmadığı ölçülür. Ölçüm sonucunda elde edilecek değerler, ilgili uygulama alanı için belirtilen sınır değerleri içerisinde olmalıdır.
Eskiden bir odayı aydınlatmak için kaç watt ışığa ihtiyacımız olduğunu bilirdik. Ancak konu LED'ler olunca lümen kavramı hayatımıza girmiş, durum biraz karışık hale gelmiştir. Bir odayı aydınlatmak için ihtiyaç duyulan lümen değeri pek çok değişkene bağlıdır. Ancak bu yazıda hesaplamayı sizin için biraz kolaylaştıracağız.
Dijital dünyaya doğru hızlı geçiş bizleri ev ile iş ortamını bir araya getiren mimari konsept ev ofis (home office) ile tanıştırdı. İnsanlar, ev ofis kurarken genellikle, masa, sandalye, bilgisayar gibi şeylere odaklanır. Aydınlatma ise ihmal edilen konular arasındadır. Yetersiz, aşırı ya da hatalı aydınlatma, göz yorgunluğu ve baş ağrısına neden...
Kreş, gündüz bakımevi ya da çocuk bakım merkezleri, çocukların sosyal, fiziksel, kültürel ve duygusal gelişimini teşvik edici olmalıdır. Aydınlatma, doğru planlandığında çocuğun sağlıklı gelişimine katkıda bulunabilir. Kreşlerde aydınlatma, çocuklara mümkün olduğunca ev ortamlarını hatırlatmalıdır.
Bir park tasarlanırken karanlıkta da nasıl görüneceği düşünülmelidir. Park ve bahçe aydınlatmalarında üç amacın karşılaması beklenir; güvenlik, estetik ve enerji tasarrufu. İyi aydınlatılmış parklar, insanların kendini güvende hissetmesini sağlar.
Ev içerisinde en çok vakit geçirdiğimiz alanların başında yatak odası, hemen ardından da salon gelir. Yoğun bir mesainin ardından kendimizi evimizin salonunda buluruz. Bazen dinlenmek bazen keyifli vakit geçirmek için kullandığımız salonda aydınlatma da bu ihtiyaçlara cevap verecek nitelikte tasarlanmalıdır.
Otel konaklaması uzun da olsa kısa da olsa, yoğun bir günün sonunda bizi kucaklayan yer orasıdır. Bize ayrılmış bu alanda rahat bir akşam geçirmek için aydınlatma da bu konforu sağlayacak nitelikte olmalıdır.
Yemek odaları ya da yemek masaları, ailenin tüm bireylerinin bir araya geldiği, misafirlerin ağırlandığı evin önemli alanlarından bir tanesidir. Yemek odaları, akşam saatlerinde güneş ışığından mahrumdur bu yüzden yapay aydınlatmaya ihtiyaç duyar. Bu aydınlatma, odanın dekorunu tamamlamak ve istenilen ambiyansı yaratmak için iyi bir fırsattır.
Oto yıkamalarda işlerin titiz bir şekilde yürütülmesi için parlak ışıklara, iyi bir aydınlatmaya ihtiyaç duyulur. Oto yıkama içerisinde ve çevresinde kullanılacak tüm aydınlatma armatürleri, su geçirmez özelliğe sahip olmalıdır.
Mutfaklar, birbirinden leziz yemeklerin yapıldığı, yendiği, bulaşıkların yıkandığı, kadınların vaktinin büyük bir bölümünü geçirdiği evin en önemli alanlarından bir tanesidir. Uğraşılan şey gıda olunca, temizliğin önemi artıyor. Mutfakta işlerin titiz bir şekilde yürütülmesi için yeterli aydınlatma koşulları oluşturulmalı, bunu yaparken de konfor kaybı yaşanmamalıdır.
Döner kavşak, trafik dolaşımını düzenleyen, tüm trafiği uygun bir geometrik şekil ile yavaşlatan, sürücüler, yayalar ve bisikletçiler için güvenliği sağlayan bir tür dairesel kavşaktır. Döner kavşaklar ve çevresindeki alanlar sürüş güvenliği açısından riskli bölgelerdir. Bu sebeple, kavşaklarda aydınlatma son derece önemlidir.