İç ve dış mekan çeşitli uygulamalarda aydınlatma gereklilikleri tanımlanırken aydınlık düzeyinin birimi olan lx (lüks) kullanılır. Yol ve tünel aydınlatması gibi uygulamalarda ise parıltı (cd/m2) birimi kullanılır. Peki lx ve cd/m2 arasındaki fark nedir?
İç ve dış mekan çeşitli uygulamalarda aydınlatma gereklilikleri tanımlanırken aydınlık düzeyinin birimi olan lx (lüks) kullanılır. Yol ve tünel aydınlatması gibi uygulamalarda ise parıltı (cd/m2) birimi kullanılır. Peki lx ve cd/m2 arasındaki fark nedir?
Aydınlık düzeyinin birimi olan lx (lüks), bir yüzeye düşen ışık miktarını belirtir. Parıltının birimi ise cd/m2‘dir ve yüzeyin algılanan parlaklığını belirtir. Parıltı, belirli bir açıdan veya bakış açısından ışıklı yüzeye bakan bir göz tarafından ne kadar ışık gücünün algılandığını ifade eder.
lx (lm/m²): metrekare başına düşen lümen değeri
cd/m2: metrekare başına düşen kandela değeri
Aydınlık değeri için ışık kaynağının lümen değeri, ışık açısı ve aydınlatılacak yüzeyin kaynağa uzaklığı etkiliyken parıltıya tüm bunlara ek olarak yüzeyin rengi ve dokusu da etki eder. Yani aydınlık ile parıltı arasındaki fark yüzeyin rengi ve dokusunun etkisidir.
Karanlık bir ortamda yüksek parlaklıkta ışık kaynağı kullanıldığında yüksek aydınlık düzeyi (lx) elde edilebilir ancak algılanan parlaklık (cd/m2) düşük olabilir. Öte yandan, aynı miktarda ışığın düştüğü iki farklı yüzeyde biri daha karanlık görünürken diğeri daha parlak görülebilir. Bunun sebebi ışığın düştüğü yüzeyin daha parlak ya da daha koyu olmasıdır. Parlak beyaz yüzeyler ışığı daha fazla yansıttığı için daha parlak görünür. Koyu siyah yüzeyler ise ışığı daha az yansıttığı için daha karanlık görünür.
Yol ve tünel aydınlatmalarında cd/m2 biriminin kullanılmasının sebebi yol yüzeyinin parlaklığının algılanan parlaklığa etkisiyle açıklanabilir.
Özetle; ışık akısı (lümen) ışık kaynağının ne kadar ışık verdiğini belirtir. Aydınlık (lüks) yüzeydeki ışık miktarını ifade eder. Işık şiddeti (kandela) ışığın bir yöne kadar yoğunlukla gittiğini gösterir. Parıltı (cd/m2) ise insan gözü tarafından algılanan ışık miktarını ifade eder.
