Işıkta Renk ve Renk Sıcaklığı (CCT) Kavramı

Renk nedir? İnsan rengi nasıl algılar? Renk sıcaklığı nedir? Kelvin değeri nedir? Gün ışığı, soğuk beyaz, ılık beyaz ve sıcak beyaz ne anlam ifade eder?

Işıkta Renk ve Renk Sıcaklığı (CCT) Kavramı
14.03.2017
12.047
A+
A-

Bir kaynaktan yayımlanan, ya doğrudan ya da kendisi ışık kaynağı olmayan bir cisimle etkileştikten sonra algılanan bir ışığın göz üzerindeki izlenimlerinden kaynaklanan duyumdur renk. İnsanın algıladığı renk duyumu; gözün çeşitli tipte hücrelerinden gelen bilgilerin beyin tarafından algılanmasından sonra gerçekleşen görece karmaşık bir süreçtir.

Isik-Renk-Siyah-Beyaz
Resim 1 – Beyaz ve Siyah

Aslında renk kavramı tamamen ışığın içinde. ”Renk”, ”Beyaz” veya ”Karanlık”… Hepsini ışıkla tanımlamak mümkün. Mesela kırmızı ışığı yansıtan nesneleri kırmızı, bütün ışıkları yansıtan nesneleri beyaz, ışıkları yutan (yansıtmayan) nesneleri de siyah olarak algılarız. Bir başka deyişle siyah, ışık yok demektir. Resim 1’deki kapılar siyah ve beyaz kavramlarını ne güzel tanımlıyor. Aslında doğada beyaz ışık yoktur, algılayabildiğimiz renkli ışık spekturumu vardır (Resim 2). Biz 380 nm ile 780 nm dalga boyundaki ışıkların (mor, mavi, yeşil, sarı, kırmızı) toplamını beyaz ışık olarak algılarız. Siyah renk ise ışık yok demektir (ya da siyah olarak algıladığımız cisimden gözümüze yansıyan ışık yoktur).

Isik-Dalga-Boyu
Resim 2 – Algılayabildiğimiz renkli ışık spekturumu.

Bu yaklaşımla; boya üreticileri her ne kadar ”renk” diye slogan atarak reklam yapsalar da bize renk satmıyorlar. Renk aslında ışığın kendisinde, (içinde) var. Önemli olan bu renkli ışıkları yansıtan yüzeyler. Boya üreticilerine haksızlık etmeyelim; onlar bize gördüğümüz spektrumdaki renkli ışıkları yansıtan harika yüzeyler satıyorlar.

Aydınlatma profesyoneline düşen görevse; bu harika yüzeylerde renklerin doğru görülmesini sağlayan yapay ışık kaynaklarını seçmek ve kullanmak. LED’lerin de amaca yönelik cazip çözümler sunduğu bir gerçek.

Renk sıcaklığı, ışığın ortamda yarattığı ışık rengi ambiyansıdır. Birimi Kelvin‘dir. Renk sıcaklığını, ışık kaynağının verdiği toplam ışık içerisindeki renkli ışıkların oranları belirler. Örneğin güneşli havalarda -gökyüzündeki atmosferin etkisiyle- ışığın mavi bileşenleri artmakta ve Kelvin değeri yükselmektedir. Akkor ve halojen lambalarda kırmızı ve sarı bileşenleri baskın olduğunda Kelvin değeri düşer. Yapay ışık kaynaklarında en çok LED’lerde istenilen Kelvin derecesinde renk sıcaklığı üreten ürünler bulmak mümkündür. Renk sıcaklıklarında değerlendirme şu şekildedir:

  • Gün ışığı (6500 Kelvin ve üzeri)
  • Soğuk beyaz (5300-6500 Kelvin arası)
  • Ilık beyaz (3300-5300 Kelvin arası)
  • Sıcak beyaz (3300 Kelvin ve altı)

Renk-Sicakliklari
Resim 3 – Beyaz ışıkta farklı renk sıcaklıkları.

Lamba-Renk-Sicakliklari

Resim 4 – Farklı renk sıcaklıklarında aydınlatma yapan lambalar.

Aydinlik-Siddeti-Renk-Sicakligi-Karsilastirmasi

Resim 5 – Nerede hangi renk sıcaklığı olmalı (konforlu renk sıcaklığı).

LED Portalı

Bir Yorum Yazın
Ziyaretçi Yorumları - 26 Yorum
  1. Ahmet Zeki Tuncay dedi ki:

    Aydınlatmada genellikle ılık beyaz ışığı tercih ediyorum .(2700 kelvin)

  2. kenan dedi ki:

    Ölçüm yapan cihaz var mı?

    1. Emre Yılmaz dedi ki:

      Spektrometre adı verilen cihazlar ile ışığın renk özelliklerini (ışık rengi, dalga boyu, renksel geriverim indeksi, renk koordinatları) ölçebilirsiniz.

  3. Mehmet Çakmaktaşı dedi ki:

    hocam güneşin gerçek rengi nedir . bu konu ile ilgili bir araştırma yapıyorum ve farklı kaynaklardan farklı sonuçlar çıkardım . Siz bu bilgilere bakarak güneşin ne renkte olduğunu söyleyebilir misiniz . (güneş yüzey sıcaklığı =5778K ) ???

    1. Emre Yılmaz dedi ki:

      Güneşin yüzeyi yaklaşık 5600 °C sıcaklığa sahiptir. Bu da Kelvin cinsinden 5873 K’e denk gelir.

  4. adem dedi ki:

    merhabalar, masa lambalarında gözü almaması için kaç K lık bir ışık seçimi yapılmalıdır. yani sarı ışık mı beyaz ışıklar mı seçilmeli

    1. Emre Yılmaz dedi ki:

      Merhaba, rahatlatıcı bir ışık istiyorsanız sarı, konsantrasyonu artırıcı bir ışık istiyorsanız beyaz renkli ışıkları tercih edebilirsiniz.

  5. ugur dedi ki:

    iyi gunler arac boya koruma isleri yapiyorum. Araca polisaj yaparken cizikleri gorebilmek icin projektor almayi dusunuyorum.Siyah ve beyaz araclar icin farkli kelvin derecesine sahip urunler mi kullanmaliyim.Kac kelvin kullanmami tavsiye edersiniz. Bu konuda bilginiz varsa paylasmaniz mumkunmudur.Saygilar sunarim

    1. Emre Yılmaz dedi ki:

      Merhaba Uğur Bey, 5500 K – 6500 K aralığındaki ışık kaynaklarını tercih edebilirsiniz. Uygulamanız için CRI değerinin de 90’dan büyük olmasını öneririm.

  6. umut dedi ki:

    Merhabalar ben ortalama 5300-6000 kelvin arası bir değer almak istiyorum. fakat piyasadaki ledlerin kelvini standart. Söylediğim değerleri alabilmenin bir yolu var mı ? varsa açıklar mısınız ? atıyorum işte 5 metre 6500 kelvin kullan 1 metrede 3500 kelvin kullan gibi

    1. Emre Yılmaz dedi ki:

      Merhaba Umut Bey, Tunable White olarak bilinen beyaz ışığın rengi ayarlanabilir LED ışıkları tercih edebilirsiniz. Bahsettiğiniz iki farklı renk sıcaklığını karıştırmak da buna benzer bir yöntemdir. O şekilde de kullanabilirsiniz. Detaylı bilgi için aşağıdaki bağlantıyı inceleyebilirsiniz.

      https://aydinlatma.org/ledler-ayarlanabilir-beyaz-isigi-nasil-uretir.html

  7. HALİL dedi ki:

    Fotokatalitik deney yapıyorum. Uygun lamba arıyorum hangisini tavsiye edersiniz. Dalga boyu aralığı 200-450 nm

    1. Emre Yılmaz dedi ki:

      Merhaba, fotokatalitik bozulma deneyi için xenon, civa veya LED lambaları kullanabilirsiniz.

  8. orhan dedi ki:

    Hocam gözlerimde miyopi var mercekli farlarda daha iyi bir gece görüşü için kelvin ve lümen değeri kaç olmalı, led ampul yoksa xenon teknolojisimi kullanılmalı teşekkür ederim.

    1. Emre Yılmaz dedi ki:

      Merhaba Orhan Bey, aracınızda mercekli farlar varsa 4300 K xenon far ampullerini öneririm.

  9. orhan dedi ki:

    karmaşık bir piyasası var yardımınız teşekkür ederim

  10. Berk dedi ki:

    Ders çalışırken masa lambamda kaç Kelvin’lik ve kaç Lümelik ampul kullanmalıyım?

  11. ahmet dedi ki:

    led lamba ile xenon lamba arasındaki fark nedir. Uretilen photonun enerjisi mi, photon sayısı mı ? watt bu ikisinden neyi belirler?

  12. Bulent dedi ki:

    Emre Bey Selamlar.

    5300-5800 arası CRI degeri 90 ve ustu olan UV lamba yada floresan öneriniz varmıdır ve nereden temin edebilirim. Tesekkurler.
    Iyi calısmalar.

    1. Emre Yılmaz dedi ki:

      Merhaba Bülent Bey, Fotonik Teknoloji firması ile iletişime geçebilirsiniz. Ürün kataloğunu incelemek için aşağıdaki bağlantıyı kullanabilirsiniz.

      https://aydinlatma.org/fotonik-teknoloji-uvc-floresan-ve-balast-katalogu.html

  13. fatih dedi ki:

    mrb. Ilık beyaz 4500 kelvin e mi denk geliyor? Şerit Led’lerde gün ışığı kaç K olmaktadır?

    1. Emre Yılmaz dedi ki:

      Merhaba Fatih Bey, sorunuzun cevabı yazı içerisinde yer alıyor.

  14. Tolga Usluer dedi ki:

    Selamlar, sarı ışık tercih ediyoruz. Bunun için doğru anladıysam 6500 kelvin üzeri bir tercih yapmamız gerekiyor. Sıva üstü aydınlatmalardan verandamıza takmak için 18 W olarak belirtilen ürünlerde bu şekilde mi tercih yapmamız gerekir? Teşekkürler

    1. Emre Yılmaz dedi ki:

      Merhaba Tolga Bey, sarı ışık için 2700-3000K aralığındaki lambaları tercih etmeniz gerekir. Sarı ışık ve beyaz ışık ayrımı konusunda detaylı açıklamalara aşağıdaki bağlantı aracılığıyla ulaşabilirsiniz.

      https://aydinlatma.org/beyaz-isik-mi-sari-isik-mi.html

  15. Gökhan Türk dedi ki:

    Merhaba,

    Sorular ve cevaplarınız ansiklopedi bilgiseli gibi. Çok teşekkür ederim kendi adıma.

    1. Emre Yılmaz dedi ki:

      Merhaba Gökhan Bey, çok değerli yorumunuz için teşekkür ederim.