Bir ışık kaynağından, farklı açılarda yayılan ışığı ölçmek için kullanılan test cihazına gonyofotometre adı verilir. Gonyofotometre kelimesi, açıları ölçmek için kullanılan gonyometre ile ışığı ölçmek için kullanılan fotometre kelimelerinin bir araya getirilmesiyle oluşturulmuştur.
Bir ışık kaynağından, farklı açılarda yayılan ışığı ölçmek için kullanılan test cihazına gonyofotometre adı verilir.
Gonyofotometre kelimesi, açıları ölçmek için kullanılan gonyometre ile ışığı ölçmek için kullanılan fotometre kelimelerinin bir araya getirilmesiyle oluşturulmuştur. Gonyofotometre cihazı da aynı şekilde açıyı ve ışığı ölçen donanımlara sahiptir.
Gonyofotometre, ışık kaynağından farklı açılarda yayılan ışığın dağılımını ve fotomerik özelliklerini ölçer. Gonyofotometre ile ışık şiddeti (kandela), aydınlık düzeyi (lüks) ve parıltı (cd/m2) ölçümleri yapılabilir.
Işık yoğunluğuna ilişkin veriler kullanılarak, ışık kaynağının toplam lümenini de hesaplamak mümkündür. Işık kaynağının farklı açılarda sahip olduğu ışık şiddeti değerleri alınır, bu değerler matematiksel hesaplamalarla toplam ışık çıktısı yani lümen değerini bulmak için kullanılır. Bu şekilde yapılan lümen ölçümü yüksek doğruluğa sahiptir.
Gonyofotometre ile yapılacak testler karanlık bir odada gerçekleştirilmelidir. Odaya ilişkin gereksinimler, test cihazı üreticisi tarafından belirtilmektedir. Gonyofotometre ölçümlerinde oda ölçüleri, duvar boyası ve ortam sıcaklığı son derece önemlidir. Karanlık oda, üreticinin belirttiği kriterleri karşılamıyorsa, ölçümlerin yanlış alınmasına sebep olabilir.
Doğru bir test için, ortam sıcaklığı 25°C olmalıdır. Oda ölçüleri test edilecek lamba türü ve test cihazına göre değişiklik göstermektedir. Odanın duvarları ise yansıma özelliği olmayan mat siyah renkte boyanmalıdır.
Lümen ölçümü için genellikle gonyofotometre yerine bütünleştirme küresi adındaki test cihazı kullanılmaktadır. Çünkü bu yöntemde karanlık oda gerekliliği yoktur ve daha hızlı ölçüm yapılabilir.
Gonyofotometre cihazı, aydınlatma ve otomotiv sektörlerinde ışıklı donanımların performans testlerini gerçekleştirmek için kullanılmaktadır. Trafik sinyal lambalarının ışık ölçümleri de gonyofotometre ile yapılmaktadır.
Işıklı cihazlara ek olarak reflektif trafik levhaları ve diğer yansıtıcı malzemeler de gonyofotometre ile ölçülebilir.
Ölçüm sonucunda ışık dağılımının çıkartılmasıyla, LDT (EULUMDAT) ve IES uzantılı dosyalar elde edilir. Bu dosyalar, DIALux gibi yazılımlara aktarılarak aydınlatma simülasyonları gerçekleştirilebilir.
Gonyofotometre, ışıklı cihazların tasarım, geliştirme, üretim ve kalite testlerinde kullanılmaktadır.
