Aydınlatma Sistemlerinin Mimari Tasarımdaki Konumu

Bütün yapıların inşa aşamasında aydınlatma konusu bir sonraki kademe olarak değerlendiriliyor. Detay konu olarak bakılan aydınlatma aslında bir yapının var olmasını sağlar. Şöyle ki bina ne kadar kaliteli yapılmış olsa bile aydınlatma sistemleri olmadan kullanılması imkansızdır.

Işık ve aydınlatmayı bir ihtiyaç olarak nitelendirebiliriz. Sokaklarda, evlerde, iş yerlerinde mevcut tüm yapılardaki aydınlatma sistemleri ihtiyaç üzerine uygulanıyor.

Aydınlatmaya ihtiyaç eski çağlardan başlamış insanlar bulundukları alanları alev ışıklarıyla aydınlatmışlar. Daha yakın tarihe gelirsek Thomas Edison ve Swan’ın uzun çalışmalarından sonra 21 Ekim 1879’da mekanlarda kullanılabilen lambaları icat ettiler ve o günden sonra lambalar yaygınlaşıp günümüze kadar geliyor.

Bilim ve teknolojinin sunduğu imkanlardan yararlanarak, lambalar günümüzde aydınlatma amacını aşarak mimari tasarımla bütünleşip, bir taraftan aydınlatma misyonunu yerine getirirken diğer bir taraftan da mekana farklı bir görsel etki katıyor.

Bugün kullanılan aydınlatma sistemleri bir kaç görevi kapsamakta;

1. Ortam aydınlatmasını yeterince sağlamalı,
2. Enerjiye tasarruf etmeli,
3. Mekanın dekorasyonuna katkına bulunmalı.

Kullanılan lamba görünümü itibariyle mekana yeni bir soluk getirmesinin yanı sıra farklı ambiyans yaratmakta önemli bir etkendir.

Bu gün farklı tasarımda yüzlerle dikkat çeken avizeler ve lambalar örnek gösterebiliriz. Bu tür aydınlatma sistemleri bahçelerde, yollarda, iç ve dış mekanlarda kullanılmaktadır. Bunlardan biri ilginç tasarımı ile dikkat çeken odanın köşe kısımlarına uyarlanan “Peel Duvar Işık” tasarımıdır.

Aydınlatma sistemlerinin sağlık boyutu

Aydınlatma sistemlerinin gün içinde bulunduğumuz her mekanda görsel işleri rahatlıkla yapmamızı sağlaması yanı sıra birde insanları biyolojik ve psikolojik açıdan etki etme yönüde vardır.

Özellikle insanlar gününün bir çok kısmını çalışarak geçirdikleri için iş yerlerinde aydınlatmada güneş ışınlarından faydalanmak en uygun olanıdır. Bu mümkün olmadığı taktirde gün ışığıyla paralel olarak yapay aydınlatma sistemlerinin birlikte kullanılması öneriliyor.

Aydınlatma ışığının renginin de insanlar üzerinde olumlu ve olumsuz etkisi vardır. Şöyle ki ışığın renk sıcaklığı 3’e bölünmektedir. Sıcak, orta ve soğuk olarak değerlendirilir. Sıcak ışık renginde daha fazla kırmızılık barındırır. Çok insan bu renk altında kendini daha huzurlu ve konforlu hissetmektedir. Orta ışık renginde daha beyazlık görülmekte ve tayfsal kompozisyonda sıcak bileşenleri nispeten azdır. Soğuk ışık ise insanlar tarafından fazla rahatsız edici olarak değerlendirilmektedir. Soğuk ışık tayfsal kompozisyonda minimum kırmızı ışık bileşenleri barındırıyor. Bu ışık rengi altında bazı insanlarda baş dönmesi ve mide bulanması gibi, olumsuz etkiler gözükmektedir.

Işığın renk sıcaklığı dikkate alınması gereken estekik ve psikolojik bir konudur. Işık rengi kadar lamba seçimi de aydınlatmada önemli bir unsurdur. Lambanın ışığı yansıtma endeksi çevreyi doğru ve doğal görmemizi sağlar [1].

Farklı tasarımlı aydınlatma elemanları

Restoranların, otellerin, küçük kafelerin ve AVM merkezlerinin dekorasyonunda önemli yer kaplayan aydınlatma lambaları ve avizeler ilginç görünümleri dolayısıyla insanların dikkatini çekiyor ve insanlar arasında en çok tercih edilen mekanlar listesine giriyor. Yapılarda uygulanan aydınlatma sistemleri mekanın tarzını yansıttığı ve müşteri ilgisi çektiği için yeni inşa edilen yapılarda aydınlatma sistemleri konusuna daha hassas yaklaşılıyor.

En çok tercih edilen aydınlatmalar içerisinde sade görünümlü duvar içi Led aydınlatmalarda yer alıyor.Tasarımı bulgar asıllı Jovo Boshinovski ait olan aydınlatma, sade ve şık görünümü yanı sıra ekonomi özelliği ile de dikkat çekiyor.

Kaynaklar

[1] Kürkçü, E.A., Çakar, İ., Zeyrek, S. “İş Yerlerinde Aydınlatma”, İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı, İş Sağlığı ve Güvenliği Merkezi Müdürlüğü (İSGÜM), (http://www.isgum.gov.tr) 2017