Aydınlatma Sözlüğü

Polimetil metakrilat (PMMA), şeffaf ve sert bir termoplastik malzemedir. Akrilik, akrilik cam ve pleksiglas olarak da bilinir. Yüksek ışık geçirgenliği sağladığından aydınlatma endüstrisinde lens, difüzör ve ışık kılavuzu üretiminde yaygın olarak kullanılmaktadır.

PAR, Parabolic aluminized reflector (Parabolik alüminyum reflektör) kelimelerinin baş harflerinden oluşturulmuş kısaltmadır. PAR lamba, ticari yapılarda, konutlarda ve ulaşım araçlarında yaygın olarak kullanılan lamba türüdür. Eski araçların farlarında, tren ve uçak gibi araçların dış ışıklarında, deniz fenerlerinde PAR lambaları kullanılmaktadır.

Mikroprizmatik difüzör, yumuşak ışık elde etmek için kullanılan bir optik materyaldir. Işık geçirgenliği oldukça yüksektir. Prizmatik yapısı sayesinde kamaşma etkisini sınırlamaya yardımcı olur.

GS, Geprüfte Sicherheit kelimelerinin baş harflerinde oluşturulmuş bir kısaltmadır ve test edilmiş güvenlik anlamına gelir. GS (Geprüfte Sicherheit), bir ürünün Alman güvenlik gereksinimlerini karşıladığını gösteren sertifika işaretidir. Ürünün ilgili güvenlik gerekliliklerine uygunluğu, devlet tarafından yetkilendirilmiş bağımsız bir kuruluş tasarından test edilmeli ve onaylanmalıdır.

Yakın kızılötesi (NIR, Near-infrared), kızılötesi ışınların 750 nm ile 1400 nm dalga boyları aralığını kapsayan bir alt kümesidir. Yakın kızılötesi, insanların görebildiği dalga boyu aralığına en yakın kızılötesi ışındır. Yakın kızılötesi ışınları genellikle gece görüş sistemlerinde ve iletişim cihazlarında kullanılmaktadır.

Işık yılı, ışığın bir yılda kat ettiği mesafedir. Bir uzaklık birimi olan ışık yılı, genellikle yıldızlar ve diğer gök cisimleri arasındaki çok büyük mesafeleri tasvir etmek için kullanılır. Işık yılı, bir zaman birimi gibi görünse de aslında göreceli mesafe tanımıdır. Bir ışık yılı yaklaşık 9,5 trilyon km mesafeye eşittir.

UVLO (Undervoltage lockout), besleme gerilimi çalışma geriliminin altına düştüğünde cihazın gücünü kapatan bir koruma fonksiyonudur. Besleme geriliminin çok düşük olması, mantık fonksiyonlarını ve güç transistörlerinin davranışlarını etkileyebilir. Düşük gerilim kilitleme (UVLO), belirli bir gerilim altında cihazın işlevini tamamen durdurur ve sistemi korumaya alır.

Halojen, periyodik tabloda 7A grubunda bulunan tepkimeye eğilimli ametalleri tanımlayan bir kimya terimidir. Halojen lamba, halojen gazı içerir ve akkor lambaların gelişmiş bir türüdür. Halojen lamba içerisinde tungsten metalinden yapılmış bir filaman (ince tel) bulunur. Lamba kapsülü kuvars malzemeden yapılmıştır ve içerisine iyot ve brom gazları doldurulmuştur.

LOR, Light Output Ratio'nun kısaltmasıdır. Türkçe'deki karşılığı Işık Çıkışı Oranı'dır. LOR, armatürün toplam ışık çıkışının, içerisindeki lambanın ışık akısına bölünmesi ile hesaplanır. Aydınlatma armatürünün performans seviyesini anlamaya yarayan bu oran aslında armatür içinde ne kadar ışığın kaybolduğunu gösterir.

Bir ışık kaynağının doğrudan görünmesini engelleyen opak (saydam olmayan) ya da yarı saydam bileşene baffle denir. Downlight gibi gömme armatürlerde ışığı kontrol altına almak için sıradan reflektör yerine baffle iç kaplaması kullanılmaktadır. Farklı boyutlarda küçük halkalardan oluşan bu kaplama, ışığı emerek gözler için daha konforlu bir aydınlatma sağlar.

RoHS (Restriction of Hazardous Substances), Tehlikeli Maddelerin Sınırlandırılması anlamına gelir. RoHS, elektrikli ve elektronik cihazların insanlara ve çevreye olan zararlı etkilerini azaltmak için belirli tehlikeli maddelerin kullanımını kısıtlayan Avrupa Birliği direktifidir.

Parıltı, parlaklık, nit (nt) ya da metrekare başına kandela (cd/m2), birim alan başına yayılan ışığın bir ölçüsüdür. Bu isim ve birimler genellikle ekranların parlaklığını ifade etmek için kullanılır. Bir bilgisayar monitörü genellikle 200-300 cd/m2 parlaklığa sahiptir. Televizyonalar ise 400-500 cd/m2 parlaklığa sahiptir.

Avizelerin tavanla birleştiği noktadaki elektriksel bağlantıları ve askı aparatlarını gizlemek için kullanılan kapaklara rozans denir. Rozans kapağı genellikle daire, yarım küre veya kubbe şeklindedir. Modern avizelerde kare ve dikdörtgen şekilde rozans kapakları da kullanılmaktadır.

Fosfor, mavi ışığa maruz kaldığında ışık yayan ve bu özelliğiyle beyaz LED'lerin üretiminde kullanılan önemli bir malzemedir. Fosforun kimyası ve bileşimi LED'in ışık verimini, ışık kalitesini ve kararlılığını etkiler.

LiDAR, Türkçe'de “Işık Tespiti ve Uzaklık Tayini” anlamına gelen “Light Detection And Ranging” kelimelerinin baş harflerinden oluşturulmuş bir kısaltmadır. LiDAR, lazer ışığı kullanarak nesnelerin uzaklığını tespit etmeye yarayan gelişmiş bir teknolojidir.

PWM, Pulse Width Modulation (Darbe Genişlik Modülasyonu) kelimelerinin baş harflerinden oluşturulmuş bir kısaltmadır. PWM, ışık kaynağını hızlı bir şekilde açık kapatarak parlaklığı ayarlamayı sağlayan bir modülasyon çeşididir. PWM'de frekans ve görev döngüsü (duty cycle) önemli parametrelerdir.

Kablonun kapalı bir muhafaza içine girmesini sağlayan ve bunu yaparken sızdırmazlığı koruyan mekanik bağlantı parçasına rakor adı verilir. Kablo rakorlarının boyutunu tanımlamak için farklı standartlar olsa da yaygın olarak kullanılan Alman PG (Panzergewinde) standardıdır.

Sinyal lambalarında parlak güneş ışığının neden olduğu yansımaya yanıltıcı sinyal (fantom sinyali) denir. Yanıltıcı sinyal yüksek olursa sinyal lambasının açık veya kapalı olduğu anlaşılmayabilir.

Işık, bilinen en hızlı şeydir. Işık hızı veya evrensel hız sınırı olarak tanımlanan ışığın vakumdaki (laboratuvar şartlarında elde edilmesi mümkün olmayan tamamen boşaltılmış boşluk) hızı 299.792.458 m/s’dir. Işık hızı genellikle c sembolü ile gösterilir.

LED, yönlü ve noktasal bir ışık kaynağıdır. Bu sebeple LED tarafından sağlanan ışığın yayılması ve homojenize edilmesi gereklidir. Kenardan aydınlatmalı uygulamalarda ışığın yönlendirilmesi için kullanılan panellere Işık Kılavuz Plakası (Light Guide Plate) denir. Endüstri genelinde yaygın olarak LGP kısaltması ile kullanılmaktadır.