Bir ışık kaynağının ışığı nasıl dağıttığını belirten ifadeye ışık açısı (beam angle) denir. Işık açısı olarak belirtilen açı, ışık demetinin başlangıç yoğunluğunun yüzde 50’sinin altına düştüğü açıya kadardır. Işık açısı derece cinsinden ifade edilir, simgesi (°)’dir.
Bir ışık kaynağının ışığı nasıl dağıttığını belirten ifadeye ışık açısı (beam angle) denir. Işık açısı derece cinsinden ifade edilir, simgesi (°)’dir. Işık kaynakları 5 dereceden 45 dereceye kadar dar açılı, 45 dereceden 120 dereceye kadar geniş açılı olarak sınıflandırılabilir.
Aydınlatmada ışık açısı, Full Width Half Maximum (FWHM) yani Tam Genişlik Yarım Maksimum yönetimi ile hesaplanır. Çünkü ışığın dağıldığı noktada, her iki taraftaki ışığı limitsiz olarak ölçmek pratik olarak mümkün değildir. Işık açısı olarak belirtilen açı, ışık demetinin başlangıç yoğunluğunun yüzde 50’sinin altına düştüğü açıya kadardır. Diğer bir deyişle; ışık demetinin merkezi yani ışık yoğunluğunun en fazla olduğu nokta bulunur. Ardından, bir yöne doğru bu değerin yarısına kadar olan ışına doğru gidilir. Bulunan açı 2 ile çarpılarak ışık açısı elde edilmiş olur.
Işık açısı, iç mekânlarda tavan yüksekliği, dış mekânlarda direk veya montaj yeri yüksekliğine göre belirlenir. Aydınlatma elemanı yüksek bir noktaya yerleştirilecekse dar, alçak bir noktada konumlandırılacaksa geniş açılı seçilmelidir.
Geniş ışık açısına sahip aydınlatma elemanları, dar açılı ışık kaynaklarından daha fazla ışık yaymaz. Sadece ışığı daha geniş bir şekilde dağıtır. Işık açısı daraltıldığında ışık akısı yani lümen değeri sabit kalır ancak ışık şiddeti yani kandela değeri artar.
Geniş açılı aydınlatma elemanlarının ışığı uzak noktalara ulaşamaz. Bu yüzden yüksek noktalardan aydınlatma yapılırken genellikle dar açılı ışıklıklar seçilir. Örneğin, yüksek aydınlatma direkleri tepesine konumlandırılmış dış aydınlatma elemanları genellikle ışığı dar bir açıda yaymaktadır.
Tavan yüksekliğinin düşük olduğu iç mekân aydınlatmalarında ise mümkün olduğunca geniş ışık açısına sahip aydınlatma elemanları kullanılır. Bu sayede, karanlık ve çok parlak noktaların oluşması önlenir, daha homojen bir aydınlatma sağlanmış olur.
İç mekânlarda tavan yüksekliği arttıkça, aydınlatılan yüzey büyür yani ışık daha geniş bir alana yayılır. Ancak böyle bir durumda aydınlatma seviyesinde düşüş görülecektir. Uygulama yapılacak alanda tavan yüksekliği standarttan daha yüksekse, bu konuda özel bir çalışma yapmak gereklidir.
Belirli bir ışık açısının hangi yükseklikte ne kadar alanı aydınlatacağı basit trigonometrik hesaplamalarla bulunabilir. Bu tür hesaplamalar için; aydınlatma simülasyon yazılımları daha doğru sonuçlar verecektir.
