Flicker

Flicker, ışık parlaklığının hızlı ve tekrarlayan bir şekilde değişiklik göstermesi sonucunda ortaya çıkan ışık titremeleridir. Işıkta belirli bir sıklıkla yaşanan titreşimler, görünür flicker ve görünmez flicker olarak ikiye ayrılır.

Işık titreşimleri; frekans 100 Hz altındaysa görünür flicker, 500 Hz üzerindeyse görünmez flicker olarak sınıflandırılabilir. Hem görünür hem de görünmez ışık titreşimlerinin olumsuz etkileri olduğu bilinmektedir.

Gözle görülemeyen ışık titreşimleri, cep telefonu veya dijital kamera ile video çekerken ışığın yanıp sönmesi veya ekranda siyah çizgilerin belirmesi ile fark edilebilir. Kameraların bu marifetini kullanarak flicker ölçümü yapabilmek için özel mobil uygulamalar geliştirilmiştir.

Işık titremelerinin güvenlik, performans ve sağlık problemlerine yol açtığı pek çok araştırmayla ortaya koyulmuştur. Özellikler iş yerlerinde, flicker etkisine maruz kalmak ışığa duyarlı kişiler üzerinde performans düşüklüğü, yorgunluk ve baş ağrısı gibi problemlere yol açmaktadır.

İnsanlar saniyede 50 kez yanıp sönen yani 50 Hz frekansın altındaki ışık titreşimlerini görebilir. Bazı insanlar 100 Hz frekansa kadar olan hızlı titreşimleri hissedebilir. Işık, 100 Hz‘den büyük bir frekansta yanıp sönüyorsa, bu titreşim pek çok kişi tarafından fark edilmez. Ancak, gözle algılanmasa bile yukarıda bahsedilen olumsuz etkilere sebep olabilir.

Flicker, stroboskobik etki yani göz yanılmasına sebep olabilir. Titreşen ışık altında hareket eden nesneler, olağandan daha yavaş hareket ediyormuş veya duruyormuş gibi görünebilir. Bu da özellikle endüstriyel tesislerde güvenlik tehlikelerinin ortaya çıkmasına sebep olabilir.

Floresan ışık kaynakları, 120 Hz frekans ile titreşim yarattığından, bu titreşim pek çok kişi tarafından fark edilmez. Titreşim fark edilmese bile, floresan ile aydınlatılmış iş yerlerinde baş ağrısı, göz yorgunluğu ve bazı rahatsızlıklar ortaya çıkmaktadır.

Titreşim, floresan ışıklarla karşılaştırıldığında LED’lerde daha az görünür ancak bu hala endişe edilmesi gereken bir problemdir. LED ışıklardaki titreşim, lamba içerisindeki sürücü ile ilgilidir. LED sürücülerin çoğunda flicker frekansı giriş gerilim frekansının iki katıdır. Yani 50 Hz girişte 100 Hz, 60 Hz girişte 120 Hz çıkış frekansına sahiptir.

LED aydınlatmalardaki flicker sorunu, flicker-free adında yüksek frekansta çıkış veren sürücüler ile aşılabilmektedir. Bu sürücüler 10 kHz ve üzerinde çıkış verdiğinden flicker sorununu ortadan kaldırmaktadır.

Işık titreşimleri, ışığa duyarlı bir sensör ve osiloskop yardımıyla ölçülebilir. Yüksek hızlı ışık ölçüm cihazları da ışık titreşimlerini ölçme yeteneğine sahiptir.