Doğru Işık Rengi Nasıl Seçilir?

Doğal veya yapay, ışık sahip olduğu özellikleri ile bir mekanın görünümünü ve atmosferini etkiler. Bunun yanı sıra kişilerin ruh hali, duyguları ve yaşam kalitesi üzerinde de olumlu ya da olumsuz değişikliklere sebep olur. Farklı ortamlar yaratan renk sıcaklığı, sıcaktan soğuğa doğru değişen skalası ışığın yapısal özelliklerinden biridir.

Renk sıcaklığı nedir?

Renk sıcaklığı (Correletad Color Temperature veya CCT), ışığın ne kadar “sıcak” veya “soğuk” göründüğünü tanımlar ve Kelvin (K) cinsinden ölçülür. Renk spektrumundaki mor / mavi uçtaki ışık kaynakları soğuk, kırmızı / turuncu / sarı taraftakiler ise daha sıcaktır.

Sıcak beyaz; 3300 K’ye kadar, kırmızımsı, sıcak

Ilık beyaz; 3300-5300 K, beyaz, nötr

Soğuk beyaz; 5300 K’dan itibaren, mavimsi, soğuk

Çeşitli alanlar için önerilen renk sıcaklığı örnekleri

• Konaklama: 2700K-3000K
• Ofisler: 3000K-4000K
• Okullar: 3500K
• Cerrahi Işıklar: 4000K-6000K
• Üretim alanları: 4000K-6000K
• Mücevher sunum: 4500K-6000K (özellikle elmas ve gümüş)
• Konutlar: 2700K-3000K
• Dış mekan: 3000K
• Hastaneler: 3500K-5000K

Renk sıcaklığını seçerken yanıtlanması gereken ana konular

• Yaratılmak istenen atmosfer
• Mekandaki renkler
• Mekanın işlevi
• Kullanıcı özellikleri
• Coğrafi konum

Renk sıcaklığı, ışığa ihtiyaç duyduğumuz yerin özelliklerine bağlı olarak değişir. Soğuk ışık, ofislerde, çalışma ortamlarında gerekli olan üretkenlik ve dikkat için faydalıdır. Örneğin yüksek konsantrasyon ve dikkat gerektiren çalışma alanları için CCT 5500-5800K olmalıdır. Sıcak ışık ise rahatlatan bir atmosfer yaratır, restoranlar, konutlar ve oteller için idealdir. Soğuk ışık kullanmak, kullanıcıları daha mutlu ve daha enerjik hale getirirken, sıcak ışığın sakinleştirici bir etkisi vardır.

Renk sıcaklığını seçerken, mimar ve aydınlatma tasarımcısının her mekandaki  yüzey malzemelerini ve renk paletini göz önünde bulundurması gerekir. Mavi, gümüş, gri tonları soğuk ışık altında; kırmızı, turuncu, sarı, altın ve ahşap tonları sıcak beyaz ışık altında güzel görünür.

Aydınlatma tasarımında renk sıcaklığı, coğrafi konuma, iklimsel özelliklere ve toplumun kültürüne bağlı olarak da değişiklik gösterir. Soğuk iklim ülkelerinde sıcak renkli ışık kaynakları daha popülerken, Tayland, Brezilya veya Kenya gibi sıcak iklimlerde yaşayan insanlar ise serinlik hissi için soğuk ışık tercih ederler.

Dış mekan ve cephe aydınlatmalarında, 2700-3000K arası ışık kaynakları kullanılabilinir. International Dark Sky Association, mavi ışık gece gökyüzünü diğer renklerden daha fazla aydınlattığı için minimum mavi ışık emisyonuna sahip, 3000K’dan az olan renk sıcaklıklarının kullanılmasını önermektedir. Ayrıca bazı araştırmalar, mavi ışığa maruz kalmanın insan sağlığına zarar verdiğini ve vahşi yaşamı tehlikeye attığını göstermektedir.

Renk sıcaklığını belirlerken, CRI renksel geriverim indeksini de CCT ile beraber düşünmek  gereklidir. CRI, ışık kaynağının bir öğenin gerçek rengini ne kadar iyi yorumladığını gösteren ölçektir. 100 en yüksek puandır, bu da rengin gün ışığı altında gibi göründüğü anlamına gelir.

Yukarıdaki tüm bu değişkenler ile çeşitli projelerde karşılaşılacağını düşünürsek, esnek bir aydınlatma sistemi kullanmak en akıllıca çözüm olacaktır. Aydınlatma otomasyon sistemleri ile ışık kaynaklarını herhangi bir noktadan kontrol etmek ve gerek aydınlık seviyelerini gerekse renk sıcaklığını projeye ve kullanıcıların gereksinimlerine en optimum şekilde uyarlamak oldukça mümkündür. Bu faydalar sayesinde kullanıcı odaklı dolayısı ile kişilerin yaşam kalitesini yükselten  bir aydınlatma tasarımı ortaya çıkacaktır.