Işık Verimi (lm/W)

Işık verimi, bir aydınlatma elemanının elektrik gücünü ışığa ne kadar verimle dönüştürdüğünü belirtir. Işık akısının güce oranı, watt başına lümen cinsinden ifade edilir ve lm/W şeklinde sembolize edilir.

Işık verimi (ışık etkinliği), belirli bir miktar güç ile elde edilen aydınlatma gücünü ifade eder. Bir ışık kaynağı, bir watt güç harcayarak kaç lümen ışık çıktısı sunuyorsa bu ışık verimidir.

Aydınlatma tercihleri yapılırken, güç tüketiminin düşük, ışık çıktısının yüksek olması istenir. Bu da yüksek watt başına lümen ihtiyacı olduğu anlamına gelir.

Farklı aydınlatma teknolojileri çalışmak için farklı miktarda güce ihtiyaç duyar. Aydınlatma sektörü sürekli olarak yüksek etkinlik faktörüne sahip teknolojiler ile kendini yenilemektedir. Yeni teknolojiler, enerjinin verimli kullanılması ve bu sayede enerji tasarrufu sağlanması için önemli fırsatlar sunmaktadır.

Mevcut teknolojileri karşılaştırma amaçlı bir genelleme yapmak gerekirse; akkor flamanlı lambalar yaklaşık olarak 15 lm/W, halojen lambalar 20 lm/W, floresan lambalar 80 lm/W, yüksek basınçlı sodyum buharlı lambalar 100 lm/W, LED’ler ise 120 lm/W üzerinde performans sergilemektedir.

İnsan gözü 555 nm‘de yeşil ışığa (ideal monokromatik 555 nm kaynağı) karşı en yüksek hassasiyete sahiptir. Fotopik eğri, 555 nm’de yani yeşil renkte zirveye ulaşır. Bu dalga boyunda bir watt güç kullanılarak yüzde yüz verimde maksimum 683 lümen ışık üretilebilir. Bu nedenle lümen/watt oranı için teorik sınır 683 lümendir. Beyaz renkte aynı parlaklığa ulaşmak istenirse, daha fazla güce ihtiyaç duyulacaktır. Bu da ışık verimini düşürecektir. Beyaz LED’ler için 400 lm/W teorik sınırı kabul edilebilir.

Aydınlatma armatürü üreticileri genellikle ürünleri içerisinde kullandıkları ışık kaynaklarının etkinlik faktörüne göre hesaplamalar gerçekleştirmekte, buna göre ürün özelliklerini listelemektedir. Ancak unutulmamalıdır ki aydınlatma armatürünü oluşturan parçalar; lens, reflektör, kasa, cam gibi aksesuarlar bir miktar ışık kaybına yol açmaktadır. Bu yüzden, aydınlatma armatürünün teknik özellikleri belirlenirken, armatürün toplam ışık çıktısı ve şebekeden çektiği güç ölçülmeli, bu değerler üzerinden ışık verimi hesabı gerçekleştirilmelidir.

Işık kaynaklarının lümen çıktısı entegre küre adı verilen, her yönde yayılan ışığı ölçebilen cihazlar ile belirlenir. Güç ölçümü de wattmetre adı verilen donanım ile gerçekleştirilebilir. Bu iki ölçüm sonucuna göre aydınlatma armatürünün watt başına kaç lümen ışık çıktısına sahip olduğu yani lm/W değeri kolayca hesaplanabilir.