Filaman

Filaman, eski tip akkor ampullerde kullanılan, ısındığında ışık üreten ince bir tel şeklindeki kısma verilen isimdir.

Akkor ampullerde, tungsten telinden yapılmış bir filaman bulunmaktadır. Filaman, yanmayı önlemek için yalıtılmış, oksijensiz bir ampul içerisine yerleştirilir. Bu şekilde havadan yalıtılmış tel, elektrik akımıyla ısıtıldığında ışık yaymaya başlar.

Filaman ile yapılan aydınlatmada temel sorun tungsten atomlarının yüksek sıcaklığa maruz kaldığında buharlaşmasıdır. Yalıtılmış ampul içerisinde buhar artarsa, filaman parçalanmaya ve cam kararmaya başlar. Bu da ampulün ömrünü önemli ölçüde azaltacaktır.

Bu durumu önlemek için ampul içerisine argon gazı doldurulmaktadır. Argon, tungsten atomunun buharlaşmasını önlemekte, bu sayede ampulün ömrünü uzatmaktadır.

Ampullerin içerisindeki tel bazen düz bazen ise kıvrılmış şekildedir. Tel, sargılı bir bobin şeklinde kullanıldığında daha fazla direnç yaratır ve bu sayede ampulün daha fazla ışık üretmesini sağlar.

Sıradan bir enkandesan lambada filaman sıcaklığı 2500°C seviyesine ulaşmaktadır. Çoğu metal, bu yükseklikte sıcaklığa ulaşmadan eriyecektir. Yüksek erime noktası sıcaklığına sahip olduğundan filaman yapımında genellikle tungsten metali kullanılmaktadır. Tungsten metalinden yapılmış filaman, bu seviyedeki sıcaklıklarda ışık üreterek aydınlatma sağlamaktadır.

Filaman sıcaklığı olan 2500°C, kelvin cinsinden dönüştürüldüğünde 2700K-2800K aralığına denk gelmektedir. İşte bu yüzden akkor filamanlı lambalar 2700K-2800K aralığında sıcak beyaz renkte aydınlatma yapmaktadır.

Düşük gerilim altında çalışan ampuller, yüksek gerilimde çalışanlara göre daha kalın filamana sahiptir.

Filaman üzerinden elektrik akımı geçtiğinde çok kısa sürede parlar. Bu sayede anında tam parlaklıkta ışık verebilir.

Akkor ampullerde ışık, filaman yardımıyla sağlansa da enerjinin büyük bir çoğunluğu ısıya dönüştürülerek boşa harcanır. Bu yüzden akkor ampuller verimsiz ışık kaynaklarıdır. Ancak bu ampuller, kusursuz renksel geriverim performansına; CRI 100 değerine sahiptir.