İç ve dış mekân aydınlatmada direkt ve endirekt olmak üzere iki farklı uygulama modeli bulunmaktadır. Direkt aydınlatmada, ışık aşağıya doğru yani doğrudan aydınlatılacak yüzeye yönlendirilir. Endirekt aydınlatmada ise ışık yukarı doğru yönlendirilerek duvardan veya tavandan yansıması sağlanır.
İç ve dış mekân aydınlatmada direkt ve endirekt olmak üzere iki farklı uygulama modeli bulunmaktadır. Direkt aydınlatmada, ışık aşağıya doğru yani doğrudan aydınlatılacak yüzeye yönlendirilir. Endirekt aydınlatmada ise ışık yukarı doğru yönlendirilerek duvardan veya tavandan yansıması sağlanır.
Işığın doğrudan bir yüzeye, masa veya tezgâha yönlendirildiği sarkıtlar, avizeler ve görev ışıkları direkt aydınlatma örnekleridir. Gizli ışık bantları, yukarı yönlendirilmiş armatürler, ters çanak sarkıtlar ve dekoratif duvar ışıkları ise endirekt aydınlatma örnekleridir. Işık kaynağı yukarı yönlendirilmiş ve etrafı gölgelenmiş avizeler de endirekt aydınlatma armatürleridir.
Endirekt aydınlatma, evlerde, ofislerde ve ticari alanlarda giderek daha popüler hale gelmektedir. Endirekt aydınlatmada ışık kaynağı gizlenir ve ışığın zemin veya duvardaki yansıma yoluyla odaya yayılması sağlanır. Bu sayede rahatsız edici kamaşma önlenir, gölgeler en aza indirilir ve homojen bir aydınlatma sağlanır. İç mekanlarda endirekt aydınlatma armatürleri, duvarlarda, tavanda veya zemin boyunca kullanılabilir. Bu yüzeylerdeki girinti ve çıkıntılar da endirekt aydınlatma uygulamaları için uygun montaj imkânı sağlar.
Endirekt aydınlatma sistemlerinde lambadan yayılan ışığın yüzde 90’dan fazlası yukarı doğru yönlendirilir. Aydınlatma armatürü, doğru bir şekilde tasarlanmışsa ışığın yalnızca küçük bir kısmı aşağıya parlayacaktır. Aydınlatma armatürleri, aşırı parlaklığı önlemek için tavandan yeterince uzata konumlandırılmalıdır.
İç mekân duvar ve tavanlarda açık renkli boya ya da yüzey kaplamalarının kullanılması endirekt aydınlatma performansını artıracaktır. Bu yüzeylerin bakımlı ve temiz tutulması odadaki ışık seviyesinin korunmasını sağlayacaktır. Ahşap tavanlar ve koyu yüzeyler endirekt aydınlatmada ışığın büyük bir kısmının kaybolmasına neden olacaktır.
Endirekt aydınlatma, dağınık ve genel bir ortam ışığı sağlarken, direkt aydınlatma ayrıntılı görevler için daha iyi aydınlatma sağlar. İhtiyaca bağlı olarak bir tanesi ya da ikisi birlikte kullanılabilir.
Aydınlatma seçimi yaparken genellikle mekânın iç tasarımıyla uyumlu olması en önemli husus gibi görülür. Aydınlatma armatürü seçiminde şekil, renk, boyut ve montaj seçenekleri gibi unsurlar önemlidir ancak türü, işlevselliği ve parlaklığı çok daha önemlidir.
LED teknolojisinin sunduğu esnek uygulama imkânı, endirekt aydınlatma sistemlerinde LED ışık kaynağı kullanımının yaygınlaşmasını sağlamıştır. Doğru bir şekilde tasarlanmış sistemler, kullanım ömrü boyunca teknik performansını koruyabilir.
