Işık, kümes hayvanlarının gelişimini, refahını ve yumurta üretimini etkileyen önemli bir faktördür. Genellikle kış mevsiminde, yeterli gün ışığı olmadığından yumurta üretiminde yavaşlama görülür. Bu mevsimde tavuklara yapay ışık sağlanarak yumurta üretimine devam etmeleri sağlanabilir.
Işık, kümes hayvanlarının gelişimini, refahını ve yumurta üretimini etkileyen önemli bir faktördür. Tavukların davranışlarını yönlendirmek için ışık çok önemlidir.
Tavuklar, büyümek ve üretmek için yem ve suya ihtiyaç duyar. Yem ve su, kaliteli ve kolay erişilebilir olmalıdır. Öncelikle ışık, akşam karanlığında bunları bulmalarına yardımcı olur.
Işık, tavukların etrafı görmesini sağlar. Hareketlerini ve tepkilerini buna göre düzenler. Işık, tavukları uyarır ve daha aktif hale getirir. Kümes içerisinde yollarını bulmalarına yardımcı olur. Diğer bir taraftan ışık, deriden ve kafatasından geçerek biyoritmi ve cinsel gelişimi etkiler.
İnsan gözü ile tavuk gözü arasında büyük farklar vardır. Bu nedenle tavuklar ışığı farklı görür ve algılar. Tavuklar için elektromanyetik spektrumun görünen kısmı, insanların gördüğünden daha büyüktür. Yani tavuklar, insanlardan daha fazlasını görür. İnsan gözü, dalga boyu 315-400 nm aralığında olan Ultraviyole A (UVA) ışığı göremez. Buna karşın tavuklar, UVA radyasyonu görebilir. Buna ek olarak tavuklar, kırmızı ve mavi ışığa karşı daha duyarlıdır.
Genellikle kış mevsiminde, yeterli gün ışığı olmadığından yumurta üretiminde yavaşlama görülür. Bu mevsimde tavuklara yapay ışık sağlanarak yumurta üretimine devam etmeleri sağlanabilir. Yapay ışığın ne zaman kullanılacağına karar vermek için doğal aydınlatmanın süresi ölçülmelidir.
Tavukların, yumurta üretimini desteklemek için 14 ile 16 saat aralığında aydınlatma gereklidir. Aydınlatma süresi 14 saatten daha az olursa, tavukların yumurta üretimi yavaşlayabilir ya da tamamen durabilir. Kuşların dinlenmesi için de en az 8 saat karanlık sağlanmalıdır.
Tavuklara, yetiştirme döneminde daha yüksek renk sıcaklıklarına (daha mavi) sahip soğuk beyaz ışığın verilmesi önerilir. Soğuk beyaz, tavukların aktivitesini uyarır ve daha hızlı büyümelerini sağlar. Üretim döneminde ise daha düşük renk sıcaklıklarında (daha kırmızı) sıcak beyaz ışığın kullanılması önerilir. Sıcak beyaz ışık, onları sakinleştirerek üretime geçmelerine yardımcı olur.
Gün içerisinde farklı renk sıcaklıkları kullanılarak gün doğumu ve gün batımı taklit edilebilir. Sabahın ilk saatlerinde soğuk beyaz, akşamları sıcak beyaz ışıklar kullanılabilir. Bu tavuklar için en iyisidir.
İnsan gözü, 50-60 Hertz aralığındaki ışık titreşimlerini (flicker) algılayabilir. Tavuklarda ise bu sınır çok daha yüksektir ve yaklaşık olarak 120 Hertz’dir. Bu nedenle kümeslerde kullanılacak ışıklarda titreme frekansı en az 120 Hertz olmalıdır. Elbette titreme olmaması (flicker-free) daha iyidir.
Kümes içerisinde her 10 m² için 40 W’lık bir akkor ampul kullanılması yeterlidir. Akkor lamba, eski ve düşük verimli bir teknoloji olsa da soğuk kış günlerinde kümesin ısıtılması için de yardımcı olur. Eğer tek bir renkte LED lamba kullanılması planlanıyorsa 4000 K renk sıcaklığı iyi bir tercih olacaktır.
Ampuller, her türlü yanıcı maddeden uzak tutulmalıdır. Sık sık kontrol edilmeli ve arızalı olanlar değiştirilmelidir. Kümes içerisindeki aydınlatmaları uygun zamanda açıp kapatmak için bir zamanlayıcı ya da akıllı priz kullanılabilir.
Kaynak: Do Chickens Need Light?
