Tünel aydınlatmalarında sürücülerin rahat ve emniyetli bir şekilde sürüş kalitesini değiştirmeden yola devam etmesi istenir. Bu nedenle tünel aydınlatma sistemlerinde kullanıcıların görsel performansını en üst düzeye çıkarmak için kullanılan armatürler nesneler üzerinde tipik olarak üç çeşit dağıtım ve etkiye sahiptir.
Tünel aydınlatmalarında sürücülerin rahat ve emniyetli bir şekilde sürüş kalitesini değiştirmeden yola devam etmesi istenir. Bu nedenle tünel aydınlatma sistemlerinde kullanıcıların görsel performansını en üst düzeye çıkarmak için kullanılan armatürler nesneler üzerinde tipik olarak üç çeşit dağıtım ve etkiye sahiptir.
Simetrik Aydınlatma
Işığın nesnelerin üzerine eşit düştüğü aydınlatma sistemidir. Genel olarak enine ve boyuna simetrik aydınlatma olarak inceleniyor.
Enine simetrik aydınlatma ışığın tünelin eksenine dik olarak yayılmasıdır. Enine aydınlatmanın en bilinen örneği tüp şeklindeki alçak basınçlı sodyum buharlı lambalardır. Sistemin avantajları iyi görsel kılavuzlama, minimum kamaşma, ışığın araçlar arasına girmesi ve kolay anahtarlamadır. Dezavantajları ise armatür aralarındaki mesafelerin azalması ile armatür sayısındaki artışa bağlı olarak titreşim etkisinin artmasıdır.
Boyuna simetrik aydınlatmada ışık tünelin eksenine paralel olarak yayılır. Paralel yayılım ile aydınlatma armatürleri daha çok ışık saçar. Bu sistemde daha çok yüksek basınçlı sodyum buharlı lambalar tercih ediliyor. Aydınlatma armatürlerinin arasındaki mesafenin artması ile armatür sayısında azalma sistemin avantajları arasındadır. Duvarda gölgelerin oluşması, parıltı ve düzgünlük değerini etkilediğinden dolayı sistemin dezavantajıdır.
Tünel aydınlatmasında simetrik ışık dağılımı (Thorn Lighting)
Zıt Yönlü (Counter-Beam) Aydınlatma
Bu sistemlerde kullanılan armatürlerden çıkan ışık trafiğe zıt yönde ve sürücüye doğru yönelmektedir. Zıt yönlü aydınlatma sistemlerinde asimetrik dar açılı ve yüksek güçlü lambalar kullanılır. Counter-beam diye adlandırılan zıt yönlü tünel aydınlatma sistemi maksimum aydınlatma sağlarken kamaşma oluşturmaz. Bu da sistemin avantajlarından biridir. Işığın zıt yönlü olması tünel girişinin karanlık olmasına neden olur bu da sürücülerin tünel içerisinde ışığa karşı adaptasyonlarını olumsuz yönde etkiler. Ayrıca büyük araçların gölgelerinnin küçük araçların üzerine düşmesi de sistemin dezavantajlarındandır. Counter-beam aydınlatma sistemi çift yönlü tüneller için uygun değildir.
Tünel aydınlatmasında zıt yönlü ışık dağılımı (Thorn Lighting)
Eş Yönlü (Pro-Beam) Aydınlatma
Eş yönlü aydınlatma sisteminde cisim üzerine düşen ışık trafik akışı ile aynı yöndedir. Fransız araştırmacılar eş yönlü aydınlatma sisteminde kullanılan armatürlerin altında cisimlerin kontrastı hakkında kesin bir değer verilemediğini söylüyorlar. Tüm ülkeler tünellerde eş yönlü aydınlatma sistemi hakkında araştırmalar yapmakta fakat bu sistemi henüz kullanmamaktadırlar.
Çift yönlü trafiğe hizmet veren tünellerde çıkış bölgesinde kullanılan eş yönlü aydınlatma, aynı zamanda karşı yönden akan trafik için giriş bölgesindeki zıt yönlü aydınlatma görevini görür.
Tünel aydınlatmasında eş yönlü ışık dağılımı (Thorn Lighting)
Kaynaklar:
http://www.thornlighting.com/download/tunnelint.pdf
https://international.fhwa.dot.gov/euroroadlighting/06.cfm
https://www.freeway.gov.tw/
