LED Aydınlatmada Gizli Tehlike

Günümüzde kullanılan LED aydınlatma sürücülerinde, özellikle de Uzak Doğu’dan ithal edilen ilgili ürünlerde güç faktörünün son derece düşük (0,4) olduğu gözlenmiştir. Bu durum, ürünün kullanılmaya başlamasından belli bir süre sonra sistemlerde harmonik gürültülere ve kompanzasyonun bozulmasına neden olmaktadır. Son dönemde popülaritesi giderek artan LED’li cadde ve sokak aydınlatmalarında bu tarz yanlış sistemin kullanılması, ciddi sorunlara neden olabilmektedir.

Çoğu üründe göz ardı edilen power factor (efektiflik) oranı, birçok alanda olduğu gibi aydınlatma verimi anlamında da son derece önemli bir kavramdır.

Power Factor Nedir?

Power factor, işyerleri ve evlerde kullanılan enerjinin efektiflik oranıdır. Power factor ölçümü ile 1,0 değerini görmüş olmak, gelen tüm enerjinin kullanıldığının ispatıdır. Değerin 0,80 olması %20 efektiflik oranı olduğunun ifadesidir ki bu durum, gelen enerjinin %80’inin kullanıldığı, %20’nin ise endüktif yük olarak bilinen cihazlarda kullanılamadan yok olduğu anlamına gelmektedir.

Power Factor’ün Önemi

Güç faktörü düzeltme, AC şebekeden beslenen devreler için kullanılan bir terimdir. Reaktif gücün yüksek olması, şebekeye daha fazla yük binmesine neden olmaktadır. Düşük power factor’lü ürünlerin kullanıldığı alanlarda, kablolama kaliteli bir şekilde yapılmalıdır. Ayrıca, transformatör ve jeneratörlerin de daha büyük olması gerekmektedir. Tüketiciler, evlerde sadece harcadıkları güce (W) göre ödeme yaptıkları için göz ardı edilebilen bir durumdur. Fakat sanayi kuruluşları, fabrikalar vs kullandıkları enerjinin yanında reaktif güç için de ayrıca bir bedel ödemektedir. Günümüzde güç kaynaklarında power factor düzeltimi özelliği bulunmaktadır. Power factor correction (pfc), aktif ve pasif olmak kaydıyla 2 şekilde gerçekleştirilmektedir.

Aktif PFC

Aktif pfc devresi, güç kaynaklarını pfc 0,99’a kadar yani ideale çok yakın bir değere kadar çıkarabilmektedir. Aktif pfc devresi bulunmayan güç kaynaklarında ise bu rakam 0,5 ile 0,7 değerleri arasında değişmektedir.

Aydınlatmada düşük power factor (0,5 civarlarında) olması halinde harmonik bozukluklar ortaya çıkar.

Kaliteli bir güç tüketimi için harmonik bozulmanın düşük, güç faktörünün yüksek olması gerekmektedir.

Avrupa Birliği ülkelerinde EN51000-3-2/A2 standartlarına uygun olmaması nedeni ile güç faktörü düzeltme imkanı sunmayan ürünler kullanılmamaktadır. Avrupa ülkelerinde pfcsiz güç kaynaklarının kullanılmaması, IEC standartları doğrultusunda Türkiye’de de benzer uygulama başlayacağının göstergesidir.