Doktorlar LED Sokak Aydınlatmaları Hakkında Uyardı

Amerikan Tıp Derneği sokak aydınlatmalarıyla ilgili resmi olarak bazı açıklamalarda bulundu. Beyan 14 Haziran’da Chicago’da gerçekleştirilen AMA yıllık toplantısında oybirliği ile kabul edildi. Bu açıklamanın ülkedeki yeni LED sokak aydınlatmalarının yükselişine tepki olarak geldiği belirtildi.

Amerikan Tıp Derneği (AMA) komitesi insan sağlığı ve çevre potansiyel etkilerini en aza indirmek için LED sokak armatürlerinin seçimiyle ilgili kurallar yayınlandı.

Belediyeler son zamanlarda mevcut sokak lambalarını enerji ve bakım tasarruflu, verimli ve uzun ömürlü LED’ler ile değiştirmektedir. LED sokak aydınlatmalarının bu yararlarına rağmen, Amerikan Tıp Derneği yeni teknolojilele uygun tasarımların önemini vurguladı ve ışık ile insan sağlığı arasındaki yakın ilişkiye dikkat çekti.

Amerikan Tıp Derneği geceleri dış mekan aydınlatmada, özellikle sokak aydınlatmasında, 3000 Kelvin (K)’den yüksek renk sıcaklıklarının kullanılmaması gerektiğini söylüyor. Renk sıcaklığı bir kaynaktan gelen ışığın spektral içeriğinin ölçüsünü belirtmektedir; içerisinde ne kadar mavi, yeşil, sarı ve kırmızı var. Yüksek renk sıcaklıklığı ışığın yüksek mavi içeriğe sahip olduğunu gösterir ve daha beyaz ışık görünür.

4000 K ile 5000 K aralığındaki Beyaz LED yüksek miktarda mavi ışık içerir. Bu LED’lerin kullanıldığı armatürler Seattle ve New York gibi pek çok şehirde sokak aydınlatması maksatlı kullanıldı.

Ancak bu aydınlatma yatırımlarının ardından, ışığın sertliği ile ilgili şikayetler oluşmaya başladı. Tam bir örnek sokaklarını yüksek renk sıcaklığında LED armatürler ile aydınlattan Davis, Kaliforniya şehri olarak gösterilebilir.

Toplumlar, sağlık ve güvenlik sorunu olmadan daha verimli bir aydınlatma alabilir mi?

LED Sokak Aydınlatma Sorunları

Enkandesan lamba 2400 K renk sıcaklığına sahiptir. Bu demek oluyor ki daha az mavi içerir, bunun yerine daha fazla sarı ve kırmızı renklere sahiptir. Elektrikten önce odun ve mumları yakardık, bunların yarattığı yapay ışık 1800 K civarında renk sıcaklığına sahipti, biraz sarı biraz kırmızı neredeyse hiç mavi. Şimdi ne çok farklılık var.

AMA’ya göre şehirlerde hızla uygulanan yeni beyaz LED sokak aydınlatmaları iki sorunu beraberinde getiriyor. Birincisi parlama ve onun getirdiği rahatsızlık. LED ışık oldukça konsantre ve yüksek mavi içeriğe sahip olduğundan, şiddetli parlamaya neden olabilir. Bu da göz bebeğinin daralmasıyla sonuçlanır. Mavi ışık retinaya zarar verebilir. Bu da sürüş esnasında veya gece yürürken görme problemlerine yol açabilir.

AMA, ışığın renk sıcaklığının 3000 K altında olmasının mavi ışığın minimize edildiğinden emin olmak için yeterli olmadığını söylüyor. Üretilen renklerin miktarıyla ilişkili LED’in gerçek spektral radyasyonunun da dikkate alınması gerektiği belirtiliyor.

AMA’nın işaret ettiği bir diğer sorun da ışığın insanın biyolojik saatine olan etkisi. Aydınlatma gece uykusunu etkileyebilir ve bazı ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Beyaz LED ışığa maruz kalındığının yüksek basınçlı sodyum buharlı lambalara göre (aynı ışık çıktısında) melatonin hormonunu baskılamada 5 kat daha etkili olduğu tahmin edilmektedir. Melatoninin bastırılması sirkadiyen melatonin ritmi ve metabolik bozulmaya sebep olur.

Karanlık geceler sağlığımız için iyidir. Parlak elektrikli aydınlatma hayvanların hayatını da etkileyebilir. Örneğin; bazı kuşların ve sahilde yuvanlanmış su hayvanlarının göç yollarını bozabilir.

Sokak Aydınlatması ve İnsan Sağlığı

Amerikan Tıp Derneği bildirisinde üç tavsiyede bulundu.

• İlk olarak AMA, enerji tüketimini düşürecek ve fosil yakıtların kullanımını azaltacak LED aydınlatmada uygun dönüşümleri destekliyor.
• İkincisi AMA, parlamayı azaltmak için mavi ışık emisyonunun azaltılması ve kontrol altına alınması gerektiğini ifade ediyor.
• Üçüncüsü AMA, karayolları gibi dış mekan aydınlatmalarında 3000 K ve altı renk sıcaklıklarının kullanılması gerektiğine dikkat çekiyor. Tüm LED aydınlatmalar parlamayı minimize etmek ve insan ve çevre etkilerini en aza indirmek için korumalı olmalıdır. Talebin az olduğu zamanlarda da LED aydınlatmalarda parlaklığın azaltılması gerekmektedir.

Karmaşık bir problem karşısında tatmin edici bir çözüm hemen hemen hiç yoktur. Sadece evlerimizde, iş yerlerimizde değil sokaklarda da gecelerde aydınlatmalara ihtiyacımız var. Enerji verimliliğine ihtiyacı oldukça ciddi bir konudur ancak kötü aydınlatmaya karşı insanlar üzerindeki riski (hem parlama hem de sirkadiyen kesintileri bakımından) de minimize etmek gerekmektedir. LED teknolojisi doğru tasarlandığında tüm bu etkileri optimize edebilir.

Richard G. ‘Bugs’ Stevens
Profesör, Connecticut Üniversitesi Tıp Okulu
The Conversations, CNN

Aydınlatma Portalı Takipçileri 4500 K Dedi

Haber hazırlanırken @aydinlatmagentr kullanıcı adındaki twitter hesabımızda bir anket  başlattık, ankette yol aydınlatmasında hangi renk sıcaklığının tercih edilmesi gerektiğini sorduk. Yüzün üzerinde kullanıcının katıldığı anketten 4500 K sonucu çıktı. Uzmanlar ise 3000 K ve altı renk sıcaklıklarında ısrarcı. Önceliklerimiz arasında sağlığımızı en üst sıraya yerleştirmemiz gerekiyor.