Işık, sirkadiyen saatimizin düzenlenmesinden ruh halimizi ve duygusal düzenimizi etkilemeye kadar insan fizyolojisinde önemli bir rol oynar. Işığın insanlarda ruh halini ve duygusal düzeni nasıl bir mekanizmayla etkilediği belirsizliğini korusa da, kemirgenlerden elde edilen bulgular, ışığın, beyinde amigdala adı verilen korku ve duygusal işlem merkezi üzerinde bir etkisi olabileceğini düşündürüyor.
İyi aydınlatılmış bir cadde mi, yoksa karanlık bir ara sokak mı? Çoğumuz, yeterli derecede aydınlatılmış caddeyi tercih eder, karanlık ara sokakların bilinmezine girmeyiz. Peki ama neden?
Işık, sirkadiyen saatimizin düzenlenmesinden ruh halimizi ve duygusal düzenimizi etkilemeye kadar insan fizyolojisinde önemli bir rol oynar. Işığın insanlarda ruh halini ve duygusal düzeni nasıl bir mekanizmayla etkilediği belirsizliğini korusa da, kemirgenlerden elde edilen bulgular, ışığın, beyinde amigdala adı verilen korku ve duygusal işlem merkezi üzerinde bir etkisi olabileceğini düşündürüyor.
Bu konuda daha fazla bilgi edinmek isteyen Monash Üniversitesi ve Avustralya Katolik Üniversitesi’nden araştırmacılar, karanlığa kıyasla ışığın amigdala aktivitesini nasıl etkilediğini araştırmak için Fonksiyonel Manyetik Rezonans Görüntüleme (fMRI) kullanarak bir insan deneyi tasarladı. Bulgularını açık erişimli PLOS ONE dergisinde yayımlayan araştırmacılar, orta derecede ışığın amigdalanın aktivitesini loş ışıktan daha fazla baskıladığını buldu ve böylece karanlığın neden daha fazla korkuya neden olabileceğine dair bir açıklama sunabildi.
Çalışmaya, orta derecede ışığa (100 lx) veya loş ışığa (10 lx) maruz kalırken fMRI uygulanan 24 kişi katıldı. fMRI sayesinde araştırmacılar, beyindeki kan akışının değişikliklerine bakarak aktif beyin alanlarını gerçek zamanlı olarak görebiliyor.
Araştırmacılar, orta derecede ışığa maruz bırakılan katılımcıların fMRI’daki amigdala aktivitelerinin, loş ışığa maruz bırakılanlara kıyasla daha düşük olduğunu buldu.
Ayrıca amigdala, beynin Ventromediyal prefrontal korteks (vmPFC) adı verilen ve risk, duygusal tepki ve korku gibi duyguların üst düzeyde işlenmesini gerçekleştiren bir bölgesine de bağlı. Beynin bu bölgesi, amigdala aktivitesinin düzenlenmesinde kritik rol oynar ve özellikle duygusal tepkilerin bastırılmasında önemlidir. Yeni çalışmanın yazarları ayrıca ışığın sadece amigdala aktivitesini doğrudan baskılamakla kalmayıp aynı zamanda amigdala ile vmPFC arasındaki bağlantıyı artırdığını fark etti ve bu da ışığın duygusal düzenlemeye nasıl fayda sağladığını açıklayabilir.
Makalede, “Işık, duygudurum sorunları için etkili bir tedavi aracıdır. Loş ila orta derecede ışığın amigdala aktivasyonunu baskıladığını ve amigdala-vmPFC bağlantısını geliştirdiğini gösterdik. Bu etkiler, gelişmiş duygusal işleme yoluyla ışığın ruh halini yükselten etkilerine doğrudan katkıda bulunabilir ve korkuyla ilgili duygularda azalma yaratabilir,” deniyor.
Işığın amigdala aktivitesini bastırma ve vmPFC ile bağlantıyı artırma mekanizmasını kesin olarak açıklamak için daha fazla çalışma yapılması gerekecek, ancak bu çalışma, insanların neden karanlıkta daha fazla korktuğuna dair bir neden sunmuş oluyor.
PLD Türkiye (Çeviri), IFLScience (Haber Kaynağı)
