Trafik Işıklarının Tarihi

Trafiğin kontrolü, kalabalıklaşan şehirlerde yüzyıllardır büyük bir sorun olmuştur. Motorlu araçlardan önce bile atlı araçların, tramvayların ve yayaların hareketini düzenlemek gerekiyordu. Çok eski yıllarda trafik kontrolü, beyaz eldiven giyen ve düdük çalan polis memurları tarafından sağlanırdı.

İngiltere‘nin başkenti Londra‘da 1868 yılında Parlemento Binası’nın yanına bir ışıklı trafik sinyali yerleştirildi. Bu trafik sinyalinin amacı özellikle akşam karanlığında oradaki trafik polisine yardımcı olmaktı. Cihaz üzerinde renkli kollar ve renkli lambalar vardı. Cihaz, aydınlatmayı içerisindeki gaz sayesinde yapıyordu. Üzerindeki kırmızı ve yeşil lensler yardımıyla ışığın rengi değiştiriliyordu. Polis memuru, bu cihazın bağlı olduğu direğin yanında duruyor ve direğin hemen altındaki kol yardımıyla renkli kolları ve lambaları trafiğe doğru çevirebiliyordu. Bu trafiği yönetmek için kırmızı ve yeşil renkli ışıkların ilk kullanımıydı. Gazla çalışan bu yenilikçi trafik lambası, 2 ay sonra patladı ve onu kullanan polis memuru yaralandı.

ABD‘nin en büyük on birinci şehri Detroit‘te, 1920 yılında modern trafik sinyalinin temeli atıldı. Üst üste üç odaya bölünmüş bir dikdörtgen kutu şeklindeki bu cihaz, ilk üç renkli elektrikli trafik kontrol cihazıydı. Her bölüm ayrı bir ampulle aydınlatılmış ve farklı renkte sinyal mercekleriyle donatılmıştı. Kırmızı ve yeşil renklere eklenen sarı renkli ışık, sürücülere trafik sinyalinin değişmekte olduğu konusunda uyarı veriyordu.

Bu uygulamayı Avrupa’nın en büyük şehirleri kısa süre içerisinde takip etti. Elektrikli trafik lambaları Berlin‘de 1924‘te, Milano‘da 1925‘te, Roma‘da 1926‘da, Londra‘da 1927‘de, Prag‘da 1928‘de ve İstanbul‘da 1929‘da  kullanılmaya başlandı.

Motorlu taşıtların üretilmesi ve kullanımının artması ile özellikle 1950 yılından sonra karayolu trafiği dramatik bir şekilde artış gösterdi. 1975 yılına gelindiğinde dünyadaki otomobil sayısı 300 milyona ulaşmıştı. Araç sayısının artması, trafik ışıklarının neredeyse her yerde kullanılması için bir ihtiyaç yarattı. Dünyanın hemen hemen her şehrinde trafik akışını yönetmek için trafik ışıkları kullanıldı.

İlk trafik lambasının kullanılmasının üstünden 100 yıldan fazla zaman geçti. Kırmızı, sarı ve yeşil… Üç renkli trafik ışıkları artık her insanın hayatının günlük bir parçası haline geldi. Trafik lambalarının teknolojisi, görünümü ve yönetimi değişse de temel olarak işlevi aynı kaldı.