Doğru Akım Nedir?
Doğru akım, elektrik yükünün tek yönlü akış veya hareketine denir. Akımın değeri değişebilir ancak genel hareket yönü her zaman aynı kalır. Pillerden, dinamolardan ve fotovoltaik hücrelerden (güneş pilleri) vb. kaynaklardan doğru akım elde edilmektedir.
Doğru akım, elektrik yükünün tek yönlü akış veya hareketine denir. Akımın değeri değişebilir ancak genel hareket yönü her zaman aynı kalır. Doğru akımın zamana göre değişimi grafikteki gibidir.
Doğru akım, yüksek gerilim seviyesinden alçak gerilim seviyesine doğru akmaktadır. Doğru akım kısaca “DA” olarak veya ingilizce hali ile “DC” (Direct Current) olarak kısaltılabilir. Hemen hemen tüm elektronik ve bilgisayar donanımlarının çalışması için DC gerekmektedir.
Pillerden, dinamolardan ve fotovoltaik hücrelerden (güneş pilleri) vb. kaynaklardan doğru akım elde edilmektedir.
Piller, kimyasal reaksiyonlarla bir devrede elektron akışı yaratan bir veya daha fazla hücreden oluşan doğru akım kaynaklarıdır. Piller “+” ve “-“ olmak üzere iki kutuptan oluşur.
Dinamolar, temel olarak bir DC jeneratördür yani mekanik gücü elektriğe dönüştüren bir doğru akım kaynağıdır. Dinamolar, sanayi için güç sağlayan ilk elektrik kaynaklarıdır ve daha sonra jeneratörler ve elektrik motorları dahil olmak üzere birçok enerji dönüşüm cihazının dayandığı temeldir.
Fotovoltaik hücreler, güneş pili olarak da bilinen bu kaynak adından da anlaşılacağı üzere güneş enerjisini elektrik enerjisine dönüştüren doğru akım kaynaklarıdır.
Doğru akım kaynakları, elektronik devrelere görseldeki gibi bağlanırlar.
DC aynı zamanda enerji iletimi için de kullanılmaktadır. Yüksek gerilim doğru akım (High Voltage Direct Current – HVDC) güç sistemleri, uzun mesafelerde enerji iletimi için DC kullanır.
Enerji aktarımı için HVDC sistemleri, AC sistemlere göre daha düşük elektriksel kayıplara sahiptirler bu da daha verimli bir enerji iletimi sağlar. HVDC sistemleri farklı frekans ve özellikteki ağların birbirine bağlanmasına imkan sunar. Bu sayede uyumsuz ağlar arasında enerji alışverişine izin vererek her bir şebekenin istikrarını ve ekonomisini geliştirir.
HVDC sistemlerinin başlangıçtaki kurulum maliyetleri AC sistemlere göre daha yüksektir ancak hattın uzunluğu arttıkça (yaklaşık olarak 800km ve üzerindeki hatlarda) HVDC sistemler, AC sistemlere göre daha ucuz hale gelmektedir. HVDC sistemlerde daha az izolasyon gerekir ve iletim hattı direkleri daha ucuz olan basit yapılardır.
Dünyada Brezilya, Kanada, Çin ve Avrupa‘nın birçok yerinde HVDC sistemleri kullanılmaktadır ve Dünya genelinde kurulumları devam etmektedir.