Türkiye’de sıkça kullanılmaya başlanan LED’li sinyalizasyon direkleri, yurtdışında bir projede kullanılınca enerji tüketimi, ışık kirliliği ve sürüş güvenliği başlıklarında ağır eleştirilere maruz kaldı. LED’li direkler trafik güvenliğini tehlikeye mi atıyor? Bu ürünler Karayolları Genel Müdürlüğü’nün uyarısıyla toplatılacak mı?
Trafik sinyalizasyonunda kullanınan sinyal lambalarında TS EN 12368 standardına uygunluk aranmaktadır. Bu standart trafik lambalarını görsel, yapısal ve çevresel performanslarına göre sınıflandırmakta ve ilgili deneylere ait özellikleri tanımlamaktadır.
Günümüzde yaygınlaşmaya başlayan LED’li sinyalizasyon direkleri için bu kapsamda tanımları içeren herhangi bir standart bulunmamakta, uygulamalarda da standarda uyumluluk aranmamaktadır.
Asıl amacı trafikte düzeni sağlamak olan sinyalizasyon sistemleri bu şekilde ışıklandırıldığında kazalara davetiye çıkarabilir mi?
2016 yılında yapılan bir çalışmada Türkiye ışık kirliliği araştırmasında en kirli 50 ülke arasında gösterilmişti. Türkiye ışık kirliliği değeriyle dünya ortalamasının %58 üzerindeydi. Biz ışığı seviyoruz. Ancak fazla ışığın zararlarından hala haberdar değiliz.
Blinding glare, diğer bir deyişle kör eden kamaşma, göze çok yoğun bir ışık geldiğinde, bu ışık kaldırılsa bile görme ve seçmede zorluk yaşanması durumu için tanımlanmıştır. Bu durumun ışık şiddeti ve yoğunluğuna göre diğer seviyeleri de geçici kamaşma ve rahatsız edici kamaşmadır.
Şuan üretilmekte ve kullanılmakta LED’li sinyalizasyon direklerinin ışık denetimi herhangi bir standart ile yapılmadığından, pek çok üretici farklı ışık açısına sahip, farklı parlaklık seviyelerinde ürünler üretebiliyor. Kamu tarafında da alımlar yapılırken TS EN 12368 standardı yerine TSEK-Kritere Uygunluk Belgesi üzerinden denetleme yapılıyor.
Karayolları Genel Müdürlüğü’ne göre sinyalizasyon sistemlerinde kullanılan malzemelerin tümü ulusal ve/veya uluslararası standartlara uygun olması gerekiyor. TSE tarafından açıklanan herhangi bir standart olmamasına ragmen LED’li sinyal verici direkleri gibi ürünlerin piyasada kullanıldığı müdürlük tarafından tespit edildi. Karayolları Genel Müdürlüğü, özellikle protokolle belediyelere devredilen sinyalize kavşakların dikkatle kontrol edilmesi, standartlara uygun olmayan malzeme ve çalışmaların tespit edilerek kaldırılması konusunda bölge müdürlüklerine uyarı gönderdi.
Türkiye’de gördüğümüz bu uygulama geçtiğimiz yıl Ukrayna‘da yapıldı ve ağır eleştirilere maruz kaldı. Eleştirilerin pek çoğunda enerji tüketimi, ışık kirliliği ve trafik güvenliğinden bahsedilirken, bazı yorumcular da renk körü sürücülerin yaşayacağı zorluktan endişe ediyor.
https://www.reddit.com/r/Cyberpunk/comments/565t0r/ukrainian_traffic_lights/
“Gerçekten görebildiğim tek konu, ışık kirliliğinde iyi bir artış ve onu çalıştırmak için daha fazla enerji gerektiği.” – swiftraid
“Harika, daha fazla ışık kirliliği!” – Deagballs
“Renk körü insanlar için iyi iş çıkarıyor mu? merak ediyorum. Normal trafik lambalarında ışığın konumundan hangisinin yandığını anlayabiliyorlardı ancak bu diğer ışık onu boğduğunda ne olacak merak ediyorum.” – serial_crusher
“Tüm bu trafik ışığı yeniden tasarım fikirleri muhteşem görünüyordu, büyük bir çoğunluğun renk körlüğüne sahip olduğunu fark edinceye kadar.” – apolotary
“Bu bana The Simpsons’un bir bölümünde, Homeros’un çöp komseri olduğu ve yıllık bütçeyi bir ayda harcadığı zamanı hatırlattı.” – mnemoniker
“Gerçekten dikkat dağıtıcı gibi görünüyor. Güzel görünümlü ancak dikkati dağıtıyor.” – CulDeSax
“Güzel ancak trafik ışıkları yalnızca hedeflenen sürücüler tarafından görünür olacak şekilde tasarlanmıştır. Bu direklerde çok fazla ışık ve daha geniş görüş açısı ile, ışık diğer yönlerden gelen sürücüler için kafa karıştırıcı olabilir.” – aerodeck
“Muhtemelen LED’lerin yerini aldığı akkor lambalar kadar enerji tüketiyor.” – skyfishgoo
