Ultraviyole (UV), elektromanyetik spektrumda dalga boyu 10 ile 400 nanometre arasında olan bölgeyi ifade eder. Bu bölge görünür ışık ile x-ray ışınları arasında yer alır. Görünür ışıktan daha kısa dalga boyuna sahip ultraviyole ışınları insan gözü tarafından görülemez.
Ultraviyole (UV), elektromanyetik spektrumda dalga boyu 10 ile 400 nanometre arasında olan bölgeyi ifade eder. Bu bölge görünür ışık ile x-ray ışınları arasında yer alır. Görünür ışıktan daha kısa dalga boyuna sahip ultraviyole ışınları insan gözü tarafından görülemez.
Ultraviyole, ultra ve violet kelimelerinin birleşimiyle oluşturulmuştur. İngilizce bir kelime olan violet‘in Türkçe’si görünür ışığın en yüksek frekansının rengi olan mordur. Ultra ise aşırı, ötesi anlamına gelmektedir. Bu yüzden ultraviyole, Türkçe’de morötesi olarak da kullanılmaktadır.
Ultraviyole ışınları dalga boyuna göre üç farklı alt tipte sınıflandırılmaktadır; Ultraviolet A (UVA), Ultraviolet B (UVB) ve Ultraviolet C (UVC).
UVA (315-400 nm): En uzun dalga boyuna sahip, en az enerji taşıyan UV ışınlarıdır. Güneş ışığından kaynaklı ultraviyole ışınların yaklaşık yüzde 95‘lik kısmını bu grup oluşturmaktadır. Kısa süre maruz kalmak bronzlaşmaya, uzun süreli maruz kalmak erken yaşlanma, kırışıklık ve bazı cilt kanserlerine sebep olabilir.
UVB (280-315 nm): Daha kısa dalga boyuna sahip, orta seviyede enerji taşıyan UV ışınlarıdır. Güneşten dünyaya ulaşan UV ışınların yüzde 5‘lik kısmını oluşturmaktadır. Kısa süreli maruz kalınması deride bronzlaşma, güneş yanığı ve kabarcık oluşması gibi problemlere yol açabilir. Uzun süreli maruz kalındığında ise cilt kanseri ve erken yaşlanma riskini artırır.
UVC (100-280 nm): En kısa dalga boyuna sahip, en yüksek enerji taşıyan UV ışınlarıdır. Yüksek enerji taşıdığından en zararlı UV ışınlarıdır. Güneş tarafından yayılan bu dalga boyundaki ışınlar yeryüzüne ulaşmadan ozon tabakası ve atmosfer tarafından emilir. Yapay UV ışınları genellikle gıda, hava ve su dezenfeksiyon (mikrop ve bakterilerden arındırma) işlemlerinde kullanılmaktadır.
Floresan lambalara benzer siyah ışıklar, ultraviyole LED’ler ve ultraviyole lazerler yapay ultraviyole ışık kaynaklarına örnek olarak gösterilebilir.
