Genel olarak ışığın, balıkların fizyolojik tepkilerini, büyüme ve olgunlaşmalarını etkilediği bilinmektedir. Özellikle yeşil ışığın bağışıklık sistemlerini düzenleme, melatonin hormonunun çıkışını hızlandırma ve stresi hafifletme etkisi olduğu bilinmektedir.
Işık ve bitkiler hakkında bir önceki yazımızda bilgi verdik. Bu hafta sizinle ışık ve balıklar hakkında bilgiler paylaşacağız.
Her yaz, yükselen sıcaklıklarla balıkların toplu bir şekilde karaya vuracağından endişe edilir.
Genel olarak ışığın, balıkların fizyolojik tepkilerini, büyüme ve olgunlaşmalarını etkilediği bilinmektedir.
Özellikle, çeşitli ışık dalga boylarının farklı fizyolojik tepkileri etkilediği ve balıklarda strese neden olduğu bilinmektedir.
Özellikle yeşil ışığın dalga boyunun bağışıklık sistemlerini düzenleme, melatonin hormonunun çıkışını hızlandırma ve yüksek su sıcaklıklarına ve toksik ortamlara maruz kalan balıklarda stresi hafifletme etkisi olduğu bilinmektedir.
Çalışmalara göre, yüksek sıcaklıklarda hidrojen peroksit (H2O2) konsantrasyonunu tarafından tetiklenen ROS (reaktif oksijen türleri) seviyesi önemli ölçüde artmaktadır. Yeşil gruplardaki ROS konsantrasyonları, flüoresan ışık gruplarından önemli ölçüde (yüzde 42) daha düşüktür. H2O2‘de olduğu gibi, yeşil ışık gruplarındaki LPO (lipid hidroperoksit) seviyeleri, floresan ışık gruplarından anlamlı derecede (yüzde 34) daha düşüktür (Şekil 1).
Ancak, floresan ışığı ROS‘un neden olduğu stresi arttırabilir ve fiziksel aktiviteyi azaltabilir (Şekil 2).
Ek olarak, aşırı ROS üretiminin LPO seviyelerini arttırabildiği ve hücre zarı hasarına, DNA ve protein denatürasyonuna ve apoptoz (programlanmış hücre ölümü) hızlanmasına neden olarak hücre canlılığını olumsuz yönde etkileyebileceği bilinmektedir.
Bu çalışmanın yeşil ışığın dalga boyunun her yıl art arda aşırı derecede sıcak olmasından kaynaklanan balık ve kabuklu deniz hayvanlarının kaybını azaltacağı tahmin edilmektedir. Sonuç olarak, LED ışığı balık yetiştiriciliği endüstrisinde kullanmak için yeni bir teknik araç olabilir.
Şekil 1. Yeşil ışık ve floresan ışıkta ROS ve LPO (lipid hidroperoksit) seviyeleri (Korea Maritime and Ocean University)
Şekil 2. Bir güneş ışığı spektrumu ve floresan ışık spektrumu (Toshiba Materials Co., Ltd.)
Jae Ho Lee, Ph.D.
Biyolog
