LED’ler beyaz ışık verme yetisi kazanmadan ve ışık seviyeleri düşük olduğu zamanlarda en çok 5mm kılıf formunda üretilip devrelerde sinyal ışığı olarak kullanılırlardı. Mavi akabinde beyaz ışık üreten LED keşfedildiğinde, genel aydınlatmada kullanılma fikri hayata geçmeye başladı. Peki 5mm LED’ler genel aydınlatma maksatlı kullanım için uygun mu?
LED’ler beyaz ışık verme yetisi kazanmadan ve ışık seviyeleri düşük olduğu zamanlarda en çok 5mm kılıf (Resim 1) formunda üretilip devrelerde sinyal ışığı olarak kullanılırlardı. Mavi akabinde beyaz ışık üreten LED keşfedildiğinde, genel aydınlatmada kullanılma fikri hayata geçmeye başladı. Bu alışkanlıkla 5mm kılıf formundaki LED’ler genel aydınlatmada kullanılmaya gidildi. Ancak tecrübeler gösterdi ki bu kılıftaki LED’ler genel aydınlatma gereksinimlerine cevap vermiyor.
Resim 1
Mevcut kılıf içerisine, tek chip ve ayaklara bağlantı telleri dışında hiçbir ısıl denetim önlemi içermezler. Optik tasarımları kötü, fresnel optik kayıpları yüksek ve önlerinde optik sistemler koymak zor aynı zamanda verimsizdir. Beyaz dahil birçok renkte ucuz olarak temin edilebilmenin dışında avantajlı bir yanları yoktur. Bunlar çok küçük güçlerde, gösterge lambası, işaret ışığı gibi amaçlar için üretilmektedirler. Aydınlatma pazarında karşımıza düşük kalite LED ürünlerde karşımıza çıkmaktadır.
5mm LED’ler genel aydınlatmanın talepleri; uzun ömür ve tutarlı renk ve lümen çıkışı taleplerini karşılamazlar. Gerçek LED aydınlatma için savunulan argümanları karşılamaktan uzak kötü bir performans sergilerler. Hatta böyle bir deneyim (ben bunlara kötü ve şanssız deneyim diyorum) müşterilerin LED aydınlatmaya olan güvenini zedelemekte. Hatta müşterilerin doğru ürünleri reddetmesine sebep olmakta, ürünün benimsenmesini geciktirmekte ve pazarın ilerleme hızını düşürmektedir.
Modern paketlenmiş aydınlatma LED ürünleri, iyi tasarlanmış optik sistemleri ile yüksek ışık değerleri üretip, uygun ısıl denetimleri sayesinde daha kararlı bir ışık performansı sergilemektedir. Bunlar aynı zamanda gövdeleri de iyi tasarlanmış LED armatürler veya lambalar olabilirler.
5mm LED’ler ile yapılabilen birkaç uygulama kabul edilebilir. Bunlar, doğrudan görünen gösterge ışıkları, grafik görüntüler, diğer küçük düşük enerji kullanımlı el feneri, yılbaşı ışıkları ve okuma lambası gibi uygulamalardır. Bunlarda bile problemler yaşandığı gözlemlenmektedir, örneğin (Resim 2) deki döviz dükkanının tabelası muhtemelen uzun ömür vaatleri ile satılmış olmalı.
Resim 2
Gerçekte enerji tasarrufu için, sadece harcanan güç önemli değildir, esas olan daha az güç harcayarak akkor lamba veya florasan lamba ile sağlanan aydınlatma seviyelerini elde edebilmektir. Özellikle yönlendirilmiş ışık veren lambalarda, PAR ve R tipi ürünlerde ışık açıları dikkate alınmadan yapılan mukayeseler yanıltıcı olabiliyor. Bunun için lambaların ışık açıları ve ışık çıkışları birlikte değerlendirilmelidir.
Resim 3
Yeterli ısıl denetimi olmayan 5mm LED’lerde ömür beklentilerini karşılamamaktadır. Resim 3’te 5mm LED’ler ve aydınlatma sınıfı LED’lerin ömür eğrisi verilmiştir. Grafikten görüldüğü gibi 5mm LED’lerin ortalama ömürleri 6.000 saat civarındadır. Burada ömür, ışık değerinin başlangıç değerinden %70 seviyesine düştüğü durumdur (L70). Aydınlatma sınıfı LED’lerde ise L70 50.000 saattir.
