Programlanabilir mantık denetleyicileri, özellikle endüstriyel uygulamalar için kontrol işlevlerini gerçekleştirmek amacıyla tasarlanmış endüstriyel sınıf dijital bilgisayarlardır. Programlanabilir mantık denetleyicisi ingilizce hali ile “PLC” (Programmable Logic Controller) olarak kısaltılmaktadır.
Programlanabilir mantık denetleyicileri, özellikle endüstriyel uygulamalar için kontrol işlevlerini gerçekleştirmek amacıyla tasarlanmış endüstriyel sınıf dijital bilgisayarlardır. Bu kontrolörler belirli bir işlemi, makine fonksiyonunu ve hatta tüm üretim hattını otomatikleştirebilir.
Programlanabilir mantık denetleyicisi ingilizce hali ile “PLC” (Programmable Logic Controller) olarak kısaltılmaktadır.
PLC’ler ilk olarak otomobil imalat endüstrisinde kolay programlanabilir kontrol üniteleri sağlamak için geliştirilmişlerdir. O zamandan beri zorlu işlemler için uygun olan yüksek güvenilirlikli otomasyon kontrol cihazları olarak yaygın bir şekilde kullanılmaktadırlar.
Modüler dijital kontrol cihazlarının kısaltılmış hali olan Modicon, ilk PLC ürününün adı ve onu icat eden markadır. Tipik bir bilgisayara benzemese de PLC’nin çekirdeğinde çoğu insanın günlük yaşamında kullandığı bilgisayarlarda ve akıllı cihazlarda görülen teknoloji yer almaktadır.
Bugünkü PLC’lerin çoğu modüler olup kullanıcının ayrık kontrol, analog kontrol, PID kontrol, pozisyon kontrolü, motor kontrolü, seri haberleşme ve yüksek hızlı ağ gibi çeşitli fonksiyonlar ekleyebilmesine izin vermektedirler. Binlerce rölenin yerini alacak tek bir PLC programlanabilir.
PLC programları genellikle kişisel bir bilgisayarda özel bir uygulamadan yazılır ve ardından doğrudan bağlantı kablosu ile veya bir ağ üzerinden PLC’ye aktarılır. Program, PLC’de batarya destekli RAM’de veya geçici olmayan flash bellekte saklanır.
IEC 61131-3 standardına göre, standart tabanlı programlama dilleri kullanılarak PLC’ler programlanabilir. En yaygın kullanılan programlama dili Ladder mantığı olarak da bilinen Ladder diyagramıdır. Ladder mantığı, röle mantığı donanımının devre şemalarını temel alan bir programı grafiksel bir diyagramla temsil eden bir programlama diline dönüştürmüştür ve endüstriyel kontrol uygulamalarında kullanılan programlanabilir mantık denetleyicileri (PLC’ler) için yazılım geliştirmek amacıyla kullanılır.
PLC’nin işlevselliği sıralı röle kontrolünü, hareket kontrolünü, süreç kontrolünü, dağıtılmış kontrol sistemlerini ve ağ bağlantısını içerecek şekilde yıllar içinde gelişmiştir. Bazı modern PLC’lerin veri işleme, depolama ve iletişim yetenekleri masaüstü bilgisayarlarla yaklaşık olarak eşdeğerdir. Masaüstü bilgisayar kontrolörleri genel olarak ağır endüstride kabul edilmemiştir çünkü masaüstü bilgisayar kontrolörleri PLC’lerden daha az kararlı işletim sistemlerinde çalışır ve sıcaklık, nem, titreşim gibi fiziksel etkilere karşı toleransları PLC’lere göre daha düşüktür.
