Cephe Aydınlatması Tasarım Esasları

Cephe aydınlatmasının amacı binalarımızı görünür kılmak, formlarını ortaya çıkarmak ve bulundukları çevreye bir değer katmaktır. İyi bir aydınlatma tasarımı ile bir yapının estetiği ve güzelliği artırılabilir. Bu amaca ulaşmak için ise ilk olarak binanın ve çevresinin özellikleri, hikayesi ve varsa tarihi değeri iyice anlaşılmalı ve çalışılmalıdır.

Bina cepheleri, şehir sakinlerinin ve ziyaretçilerin dikkatini çeken mimari tasarımın en önemli parçalarıdır. Tarihi ya da modern, bir bina cephesinin gece görüntüsü, şehrin toplam gece manzarasında önemli bir role sahiptir.

Cephe aydınlatmasının amaçları nelerdir?

Mimari cephe aydınlatmasının ana amaçları;

• Şehirde görsel güzellikler yaratmak,
• Binaların değerini artırmak,
• Mimariyi vurgulamak,
• Çekim noktaları oluşturmak ve turist sayısını arttırmak,
• Ticari faaliyetleri desteklemek(medya cepheleri)

olarak sıralanabilir.

Tarihi bir binanın iyi düşünülmüş gece aydınlatması veya modern bir binanın dinamik aydınlatma tasarımı, şehrin değerini arttırabilir, ziyaretçileri çekebilir ve  o bölgedeki ticarete dolaylı olarak fayda sağlayabilir.

Tasarımın ilk adımı olarak aydınlatma tasarımcısının cevaplaması sorular nedir?

Aydınlatma tasarımcısı ve mimar, hangi binayı ve hangi bina cephelerini, ne zaman ve nasıl aydınlatacağına karar vermelidir.

1) Neyi aydınlatmalı?

Bir şehirdeki tüm binaların aydınlatılması elbette oldukça gereksizdir ve sadece görüntü kirliliğine neden olur. Tarihi yapılar, değerlerine göre bir hiyerarşi ile aydınlatılmalıdır. Ticari binalar ise bulundukları bölge için bir anlam ifade ediyorlarsa aydınlatılmalı, aksi halde sadece güvenlik için ve bina girişi gibi ana noktaları netleştirmek için aydınlatılmalıdır.

Ayrıca, çoğu zaman tüm cepheyi aydınlatmak da gerekli değildir, sadece cephenin en önemli kısımlarını aydınlatmak ve bazı mimari unsurları vurgulamak yeterli olabilir.

2) Ne zaman aydınlatmalı?

Günümüzde aydınlatma otomasyon sistemleri, aydınlatma sürelerinin kontrol edilmesine imkan vermektedir.

Bu kontrol sistemleri, enerji tasarrufu ve aynı zamanda ekosistemi korumak için de ideal çözümlerdir.

3) Nasıl ve ne ile aydınlatmalı?

Mimari tasarım sürecinin en başından itibaren, tasarımcı bina cephelerinin nasıl aydınlatılacağına karar vermelidir, böylece mimari detaylar seçtiği teknik ve sistemlere göre şekillenecektir.

Aydınlatma teknikleri

• Ofset, dikey yapıları vurgulamak için belli bir mesafeden aydınlatma
• Doku aydınlatması, cephelerin dokusunu göstermek için aydınlatma
• Duvar yıkama, cephenin homojen şekilde aydınlatılması
• Vurgu aydınlatması, özellikle sütunlar, heykeller, cephedeki önemli detayları aydınlatmak ve dramatik efektler oluşturmak için yapılan aydınlatma
• Projektörler ile aydınlatma, cepheden uzağa yerleştirilmiş armatürler kullanılarak cephenin eşit şekilde aydınlatılması
• Dekoratif aydınlatma, fonksiyonel olmasa da cepheye güzellik katmak için aplik vb. aydınlatma armatürlerinin kullanılması
• Kontür aydınlatması, binanın ana hatlarının belirginleştirilmesi
• Dinamik aydınlatma, farklı zaman aralıklarının ve renklerin kontrol edilmesi ile sağlanan hareketli görsel aydınlatma

Aydınlatma tasarımını etkileyen bina özellikleri

• Binanın konumu
• Binanın tipolojisi (tarihi olsun olmasın, otel, konut, ticari vb.)
• Binaların ve mimari elemanların yüksekliği
• Yapı elemanlarının genişlikleri
• Cephelerde kullanılan malzemelerin özellikleri
• Cephelerde kullanılan renkler
• Cephe malzemelerinin teknik detayları (örneğin cephe camlarının bağlantı detayları)

Aydınlatma armatürlerinde dikkat edilecek özellikler

• Işık kaynaklarının renk sıcaklığı, renk geriverim indeksi ve lümen çıkışının doğru seçilmesi
• IP koruma dereceli, kolay bakım ve kurulum gerektiren ürünler kullanılması
• Doğru ışın açısını seçmek ve armatürleri doğru yönlendirmek
• Mavi ışık emisyonunu en aza indirmek
• Cephe ile uyumlu armatürler seçmek

Tüm tasarım boyunca tasarımcının sürekli olarak dikkat etmesi ve kontrol altında tutması gereken konular ise;

• Işık kirliliği yaratmamak, ışık ihlalinden kaçınmak
• Enerji tasarruflu aydınlatma çözümleri kullanmak
• Gölgeleri ve parlaklığı kontrol etmek
• Binanın uzak mesafelerden görüleceğini düşünülerek şehrin siluetini nasıl etkilediğini değerlendirmek
• Bina aydınlatmasının yakın çevresi ile uyumuna dikkat etmek
• Doğaya, canlilara ve yapının yakın çevresine saygılı olmak
• Uluslararası standartlara uymaktır.

Statik veya dinamik, aydınlatılmış bina cepheleri şehirlerimizin gece görünümünü ve karakterini meydana getirirler. Yaratıcı ve bilinçli olarak aydınlatılan binalar yaşadığımız çevrenin değerli unsurları haline gelebilir, mimari ve ekonomik katkı sağlayabilir. Bu konuda en önemli görev yerel yönetimlere düşmektedir. Şehirlerin ana aydınlatma planları oluşturulmalı, standartlar belirlenmelidir. Ancak bu şekilde şehirler kendilerine özgü bir karaktere sahip olabilir, tarihe ve geleceğe saygılı yaşam alanları haline gelebilirler.