Aydınlatma Nedir?

Işık, binlerce yıldır insan hayatını etkileyen önemli bir unsur olmuştur. Teknolojik gelişmeler ışığın form değiştirmesini sağlasa da kullanım amacı temel olarak aynı kalmıştır. Işığın işlevsellik veya estetik görünüm sağlamak için kullanılmasına aydınlatma denir. Doğal güneş ışığı ve yapay elektrik ışığı aydınlatma tanımı içerisinde yer almaktadır.

Binalarda gündüz vakti pencerelerden içeriye giren güneş ışığı genellikle ana ışık kaynağı olarak kullanılır. Gün ışığı yetersiz olduğunda ve akşam karanlığında ise elektrikle çalışan yapay ışıklar kullanılır. Güneş ışığından ne kadar çok faydalanılırsa o kadar fazla enerji tasarrufu sağlanmış olur.

Aydınlatma uygulaması doğru yapıldığında, insanlar üzerinde olumlu etki yaratılır. Doğru aydınlatmayla, iş yerlerinde güvenli çalışma koşulları oluşturulur, performans ve konsantrasyon artırılır, evlerde yüksek konfor ve uyku düzeninin korunmasını sağlar.

Aydınlatma için kaynak, yer ve amaca göre üç farklı sınıflandırma yapmak mümkündür.

Işık kaynağına göre aydınlatma çeşitleri aşağıdaki gibidir.

Doğal ışık: Doğal ışık kaynakları insan yapımı değildir ve çalışırken elektrik enerjisine ihtiyaç duymaz. Güneş, yıldızlar ve ateş böceği doğal ışık kaynaklarına örnek olarak gösterilebilir.

Yapay ışık: Yapay ışık kaynakları ise insanlar tarafından ışığı elde etmek için geliştirilmiş aydınlatma çözümleridir. Kibritler, mumlar, ampuller, sokak lambaları yapay ışık kaynaklarına örnek olarak gösterilebilir.

Uygulama yerine göre aydınlatma çeşitleri aşağıdaki gibidir.

İç aydınlatma: Ev, iş yeri, ofis, depo, kafe, restoran gibi kapalı ortamların aydınlatmasına iç aydınlatma ya da iç mekân aydınlatma adı verilir.

Dış aydınlatma: Park, bahçe, sokak, yol, spor sahası, havaalanı gibi açık alanların aydınlatmasına dış aydınlatma ya da dış mekân aydınlatma adı verilir.

Kullanım amacına göre aydınlatma çeşitleri aşağıdaki gibidir.

Genel aydınlatma: Alanın bütününün aydınlatılmasına genel aydınlatma ya da ortam aydınlatması adı verilir.

Görev aydınlatması: Belirli bir alanda işlevselliği sağlamak için ek aydınlatma yapılmasına görev aydınlatması adı verilir. Okuma lambaları görev aydınlatması için iyi bir örnektir.

Vurgu aydınlatması: Genellikle dekoratif amaçlar doğrultusunda gerçekleştirilen, yapı unsurlarını ve objeleri ön plana çıkartmak için yapılan aydınlatmaya vurgu aydınlatması denir.

Aydınlatma, yaşam kalitesi için çok önemlidir. İyi aydınlatma, konforu, üretkenliği ve sağlığı olumlu yönde etkiler. Bu yüzden aydınlatma projelerinde alanında uzman mühendis ve mimarlarla çalışılması gereklidir.